Kategori : ENERJİ GÜNDEMİ, ENERJİ VERİMLİLİĞİ - Tarih : 23 Kasım 2012
Birleşik Krallık–İngiltere enerji ve iklim politikası, ülkenin en en önemli politikalarının başında geliyor. Ülkede yayınlanan enerji sektörü ile ilgili dökümanlar enerji miktarı ile konuşmuyor. Kısaca Karbon denilen ve sera gazı emisyonlarında yüzde 77 ağırlığı olan CO2 ve diğer sera gazlarının dönüştürülerek tek birim olarak ifâde edilen “Karbon” referans alınmış durumda. Karbonun referans alınması enerji verimliliği ve yenilenebilir enerjiyi ülkenin enerji politikasında öne çıkarmaktadır.
Bu nedenle enerji verimliliğini kapsayan; enerji, iklim değişikliği, yakıt fakirliği, ulaşım gibi değişik alanlardaki birçok strateji ve uygulama plânı geliştirilmiş ve uygulamaya konmuş durumda. Ayrıca durum değerlendirilmesi ve politika analizleri konusunda da çok sayıda doküman hazırlanmaktadır.
İngiltere, enerji politikasını Beyaz Tebliğ10 olarak 2003 yayınlayarak yürürlüğe soktuktan sonra, bu yıl içinde tekrar görüşe sundu.11 Bu politikadaki öngörüler özetle şöyle:
• 2010 da yüzde 20, 2050 yüzde 60 oranında karbon dioksitin azaltılması
• Enerji arzının güvenilirliğinin sağlanması
• Sürdürülebilir kalkınma sağlanması ve üretimi artırarak, ülke içinde ve uluslararası düzeyde rekabetçi enerji piyasalarının desteklenmesi
• Tüm vatandaşların evlerinde yeterince kullanabilmeleri için ekonomik fiyattan enerji temin edebilmesi
Gerekçeleri ise aşağıdaki gibi belirtilmektedir;
• İklim değişikliği çok ciddî etkileri olan bir konudur ve ulusal ve uluslararası düzeyde çok yönlü işbirliğinin âcilen alınması gerekiyor.
• Artan ithalat bağımlılığı (yakın gelecekte net petrol ve ve doğalgaz ithalatçısı olacak), ve hızla artan fosil yakıt fiyatları endişe yaratıyor.
• Geçtiğimiz üçyılda AB enerji piyasalarındaki serbestleşme hareketlerindeki ilerlemeler yeterince hızlı değildi
• Küresel enerji pazarının çok az sayıdaki ülkenin ihracatına bağımlı olması piyasaların duyarlığını ve enerji fiyatlarının daha yüksek seyretmesindeki eğilimleri arttırmaktadır.
İngiltere enerji ve iklim değişikliği politikasında12 geçmişte önemli sonuçlar almış;
• Kyoto hedeflerini en iyi sağlayan ülkelerden biri. 2008-2012’de 1990 yılının yüzde 12.5 altında bir emisyon tahhüdü varken, bunun da ötesinde bir tahhüdü yerine getirecektir. (2010 da yüzde 20)
• 1997’den bu yana enerji tüketimi sâdece yüzde 2 artmış buna karşılık GDP yüzde 21 artış göstermiş
• Yenilenebilir enerji üretiminde hızlı gelişmeler var sâdece geçen yıl rüzgâr enerjisine 500 MW ilâve olmuş durumda. Şu anda yüzde 5,5 olan yenilenebilir yükümlülüğü 2015’de yüzde 15,4’de çıkarılması programlanmış, yine ulaşımda 2010’da yüzde 5 yenilenebilir payı olacak
• Enerji fiyatlarında reel anlamda düşüş var. Örneğin evlerde kullanılan gazın fiyatı 1999 yılı seviyesinde.
• Yakıt fakiri aile sayısında düşüş var.
İngilterede iklim değişikliği ve enerji politikaları altında yürütülen enerji verimliliği faaliyetlerinin fiilen içinde ve politika, organizasyon, bütçe ve uygulama tarafında çok sayıda kuruluş bulunmaktadır. Şekil 3’de bir fikir vermesi bakımından basit bir şema ile bu akış genel olarak görülmektedir.
Devletin bakanlıklarının dışındaki tüm organizasyon bağımsız ya özel sektör veya vakıf tipi sivil kuruluşlar ile yapılanmış durumda. Başbakan ve parlamento konu ile yakından alâkalı ve takipçi. Sistem gönüllülük prensibi ile teşviklerle piyasa dinamiklerinin verimli altyapının oluşması için malzeme ve teknolojinin üretilmesi ve satın alınmasının sağlanması üzerine oturtulmuştur. Yerel yönetimler aktif olarak konunun içine çekilmiş durumda, aralarında bilgi paylaşıyor, bölgelerindeki sivil toplum kuruluşları ile birlikte devletten aldıkları desteklerle halka yönelik birçok faaliyet yürütüyorlar.
Enerji verimliği politika ve programları Beyaz Tebliğ ilke ve hedefleri ile yönlendirilmektedir. İngiltere’nin enerji verimliliğinde çerçeve bir yasası yoktur. Ancak sektörlere yönelik olarak çeşitli mevzuat yürürlüktedir ve ihtiyaçlara göre ve hatta bazen de periyodik olarak sürekli güncellenmektedir. Bu mevzuatın uygulamaları teşviklerle desteklenmektedir.
Tüm aktiviteler; Enerji Stratejisi’ndeki tahhütlerin yerine getirilmesi için 2004–2010 yılları için hazırlanarak onaylanan Enerji Verimliliği Aksiyon Plânı’nda13 öngörülmüş hedeflere ve programlara yönelik olarak yönlendirilmektedir.
İngiltere’de enerji tasarrufu faaliyetleri belirli sektörlere göre farklı organizasyonlar ve programlarla yürütülmektedir. Hem potansiyelin yüksek olması, sektördeki çok yönlü yarar ve hedefler ve hemde bilgi ve desteğe bu sektörde daha çok ihtiyaç olması nedeniyle binalara ve dolayısı ile vatandaşlara yönelik programlar İngiltere enerji verimliliği politikasında ağırlıklı. Binalarda yıllık değeri 14 milyar £ olan enerji tüketimi var. Enerji tasarrufu potansiyelinin yıllık 2 milyar £’e karşılık geldiği hesaplanıyor. Bu sektörünün 2010 yılı itibarı ile 4,2 milyon ton karbon azaltımı sağlaması öngörülüyor.
Binalarda enerji verimliliği için kısaca HECA olarak adlandırılan, Home Energy Conservation Act: Evlerde Enerji Tasarrufu Kanunu 1995 de yerel yönetimlere, kendi bölgelerindeki evlerin daha verimli hâle getirilmesi için; gelişmelerin izlenmesi, değerlendirilmesi ve durumun rapor edilmesi sorumluluğu getirmektedir. Bina yönetmeliği L bölümü 2002’de yenilenmiş ancak 2005’te, AB Binalarda Enerji Performansı Direktifi de göz önüne alınarak daha az enerji tüketimi için daha da sıkıştırılmış şartlarla tekrar güncellenmiştir. Burda öngörülen yalıtım, camların değiştirilmesi, kazanlar, aydınlatma gibi önlemler Bina Mevzuatı Tavsiye Komisyonu tarafından önerilmektedir. AB’nin elektrikli ev aletleri etiketleme ve minimum tüketim standarları, eko etiket direktifi uyarlamaları mevzuatla yapılmıştır. 2005 yılı itibarı ile İngiltere’de sâdece yoğuşmalı kazan kullanılabilecektir.
Bina sektörü enerji verimliliğini arttırmak üzere, en çok dolaylı ve dolaysız finansman imkânına sâhip sektördür. Energy Saving Trust (Enerji Tasarrufu Vakfı) bütçesini ağırlıklı olarak devletten alan, bağımsız, fon ve danışmanlık sağlayan bir kuruluş. Benzer olarak, sanayii ve ticarî kuruluşlarla devlet kuruluşlarına fon ve danışmanlık sağlayan Carbon Trust (Karbon Vakfı) mevcuttur. Bu kuruluşlar birlikte çalıştığı birçok sivil organizasyonla hem projeleri desteklemekte hem de enerji tasarrufunu kendi, alanlarındaki sektörlerde yaygınlaşmasını, devletin verdiği hedefler doğrultusunda gerçekleşmesini sağlamaktadır. Enerji Tasarrufu Fonu yerel yönetimler içinde çalışan 52 tane enerji tasarrufu tavsiye merkezini finansman ve uzmanlık olarak desteklemektedir. Bu merkezlerin Bölgesel Sürdürülebilir Kalkınma Merkezleri şeklinde daha etkin hâle getirilmesi kararlaştırılmıştır.
Binalardaki en önemli program “Energy Efficiency Commitment” olarak adlandırılan Enerji Verimliliği Taahhüdü (EVT), temelde devletin sürdürülebilir enerji politikasının bir parçası olarak enerji tasarrufu ile karbon azaltma programıdır. İlk dönemi 2002–2005 arasında mevcut evlerin enerji verimliliği arttırmak için uygulanmış ve elde edilen sonuçlar doğrultusunda uzatılması kararlaştırılmıştır. Program için OFGEM (EPDK eşdeğeri kuruluş), DEFRA (Çevre Gıda ve Kırsal İşler Bakanlığı) ile mutabakat sağlayarak her bir enerji ve gaz şirketi için hedef belirliyor. Bu şirketler verilen hedefler doğrultusunda hizmet verdikleri müşterilerinin evlerinde enerji verimliliği önlemlerini almalarını sağlıyor. Bunun içinde gerekli masrafların en az yarısını sübvanse ediyor. OFGEM tarafından belirlenen hedefler enerji tasarrufunun nasıl sağlanacağını şirketlere tanımlanmıyor, ancak devletin onayladığı önlemlerin uygulanmasını istiyor. EVT’nin ekonomisi de analiz edilmiş ve tespitlere göre programın her bir müşteriye maliyeti 3,6 £, bu ise yıllık ısıtma faturasının yüzde 1’i civarında. Yeni dönemde programın iki misli genişletilmesi kararlaştırılmıştır. Bunun gaz ve elektrik müşterilerine en fazla 9 £’a mal olacağı tahmin edilmektedir. Evler için; Decent Home: sosyal evlerin ısı yalıtımı kazan değiştirilmesi gibi önlemlerle yaşanabilir hale getirilmesi, Worm Front: Yakıt fakiri olan ailelerinin yine aynı şekilde daha iyi ısınmalarını sağlayan program, Clear Sky: evlerdeki elektrik ihtiyacının fotovoltaik elektrik ile elde edilmesini destekleyen program, Community Energy: Enerji Tasarrufu Fonu ve Karbon Fonu tarafından ortaklaşa yönetilen ve belirli bir topluluğun, merkezî olarak en verimli şekilde ısıtılmasını destekleyen program gibi birçok program çerçevesinde evlerdeki ısı yalıtımı başta olmak üzere enerji tasarrufu önlemlerinin alınması verilen mali desteklerle sağlanmaktadır.
Nisan 2006’da büyük bütçeli yeni bir bina destek programı daha başlatılmıştır. Düşük Karbonlu Bina programı için 80 milyon £ ayrılmıştır. Program kapsamında binalarda enerji verimliliği ve mikrojenerasyon önlemleri birlikte alınarak “0” emisyonlu binalar yenilikçi yaklaşım ile yaratılacaktır. Böylece gerekli malzemeyi üreten imalatçılar desteklenmiş olacak ve malzemeler ucuzlayacaktır.
Energy Efficiency Partnership: Enerji Tasarrufu Fonu desteği ile enerji şirketleri, ilgili kamu kuruluşları, belediyeler ile bina sektöründeki, şirketler, uygulamacılar gibi birçok tarafın 400 civarındaki temsilcisinden oluşmaktadır. Devletin politika hedeflerinin etkinliği bu şekilde gerçekleşerek çok geniş bir toplumsal katılım oluşmaktadır. Devlet kuruluşlarının da temsil edildiği yönetim kurulu ve sektör temsilcilerinden oluşan 19 adet çalışma grubu bulunmaktadır. Gönüllülük prensibi ile faaliyet gösteren bu grup devleti, politikalarının belirlenmesinde de yönlendirmektedir.
Karbon Vakfı: Sanayi, ticarî sektöre ve kamuya fon ve danışmanlık sağlayarak ekonominin daha düşük karbonlu hâle gelmesini hızlandırmakla görevlidir ve bütçesini devletten alan bağımsız bir kuruluştur. Sanayi ve iş çevreleri ile kamu kuruluşlarına bu konudaki teknolojiyi tanıtarak bilgilendirme yapmakta ve bu kuruluşların rekabet edebilirliklerine katkı sağlamaktadır. Vakıf bazı alt programları ve bu programları yürüten sivil kuruluşları finansman ve bilgi olarak desteklemektedir. Action Energy programı kanalı ile hedef sektörlerdeki kuruluşları devletin düşük karbon ekonomisi konusundaki politika ve mevzuatını öğrenmesi ve uygulaması için bilgilendirmektedir. Karbon Vakfı, enerji verimliliği sağlayan teknoloji ve cihazların yeraldığı bir listeyi hazılıyarak yönetmektedir. Devletin hızlandırılmış amortisman uyguladığı enerji verimliliği yatırımları ile ilgili bilgiyi uygulamacılar için duyurmaktadır. Mâlî teşvikler 15 ayrı kategoride 13000 farklı ürün ve işlem için kullanılabilmektedir. Şirketlerinde karbon yönetimi uygulamak isteyen firmalara tavsiyede bulunmakta ve onları yönlendirmektedir. Karbon Vakfı, enerji verimliliği, yenilenebilir enerji, karbon tutma gibi düşük karbon teknolojilerinin desteklenmesi ve bu şekilde pazara en hızlı şekilde çıkarılması amacıyla; Karbon Vizyon, Teknoloji Ar-Ge ve Demontrasyon Programı, Teknoloji Hızlandırma Projeleri, İncubator Programı olarak üç ayrı program yürütmektedir. Bu programlar için milyon £’lar seviyelerinde bütçeler ayrılmaktadır.
Görüldüğü gibi ciddî olarak enerji verimliliğinin göz önüne alınması ancak her düzeyde önlem ve teşviklerle mümkün. Devletin bir konuda “politikam var” savı, ancak ayırdığı fon ve faaliyetlere katılan kuruluşların sayısal seviyesi ile kanıtlanabilir. İngiltere bu açıdan değerlendirildiğinde “evet İngiltere’de gerçekten etkin bir enerji tassarufu politikası var” denebilir.
Kaynak: Enerji2013
