Köşe Yazısı: Türk Akımı, Akıntıya Kapılmadan, Olağan Akışında…

Kategori : DOĞALGAZ ENERJİSİ, ENERJİ GÜNDEMİ - Tarih : 22 Haziran 2017

Türk Akım Deniz Kesimi Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporu Yayımlandı

Rusya’da Anapa kıyısından başlayıp Karadeniz altından 900 km boyunca ilerleyerek Trakya kıyısında Türkiye’ye ulaşacak TÜRKAKIM açık deniz boru hattı projesi, akıntılara kapılmadan olağan akışında sürüyor.

Avrupa’ya doğalgazını Ukrayna üzerinden satan Rusya, bu ülke ile yaşadığı sorunlar ardından doğalgazını alternatif bir yolla taşımak istemekteydi. llk detayları Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı ziyareti sonrasında Aralık 2014’te ortaya çıkan ve açıklanan projede inşaata 2016’da başlanması öngörülmüştü Doğalgaz hattı, Rus gazını Karadeniz’in altından geçerek Türkiye topraklarına ve buradan da Yunanistan üzerinden Avrupa’ya taşımayı öngörmekteydi. Yıllık kapasitesinin 63 milyar metreküp olması hedeflenen ve maliyeti de mevcut hesaplara göre 13,6 milyar EUR seviyesinde tahmin edilen Türk Akımı projesi bu sebeple gündeme gelmiş iki ülke arasındaki anlaşmalar doğrultusunda inşaat Mayıs 2015’te başlamıştı. İkazlara ragmen Türk hava sahasını terk etmeyen Rus SU-24 savaş jetinin uluslararası hukuk hükümleri ve angajman kuralları çerçevesinde Türkiye’nin NATO müttefiki bir devlet olarak hareket ederek düşürülmesi nedeniyle patlayan kriz bu projeyi de askıya almıştı. Sonrasında ilişkilerin normalleşmeye başlaması ile yoluna devam etmiş ve nihayet verilen sözlerin bağlayıcı anlaşmalara dönüştürülme aşaması gelmişti. 9-13 Ekim 2016 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilen Dünya Enerji Kongresi esnasında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak ve Rus Enerji Bakanı Novak tarafından imzalar 10 Ekim 2016’de [i]atılmıştı. Şimdi Rusya’da doğalgaz ulaştırma sisteminin genişletilmesiyle ilgili çalışmaların ağırlıklı bölümü tamamlanmış bulunuyor. deniz kısmının yapımına başlama aşaması adımlarını hızlandırıyor.

TürkAkım, Rusya’daki dev doğalgaz rezervlerini doğrudan Türkiye’nin doğalgaz dağıtım şebekesine bağlayarak Türkiye ve Güneydoğu Avrupa için güvenilir bir enerji kaynağı yaratacak.Boru hattı sisteminin açık deniz kesimi Gazprom tarafından inşa edilirken, Açık deniz boru hattı sistemi, Karadeniz’den ilerleyecek paralel iki hattan oluşacak. Boru hatları Rusya kıyısındaki Anapa kenti yakınlarında denizaltına inip, İstanbul’a 100 kilometre mesafedeki Kıyıköy’de Türkiye kıyısına çıkacak.TürkAkım’ı Kıyıköy’den Lüleburgaz’daki mevcut doğalgaz ağına bağlayacak bir yeraltı boru hattı kurulacak. Güzergah buradan Yunanistan sınırına devam edecek.[ii]

Rusya Anapa kıyısından başlayan ve Karadeniz altından Türkiye’ye doğalgaz taşınması için inşa edilen boru hattı projesi Türk Akım Doğalgaz Boru Hattının yaklaşık 700 km’lik kısmı Karadeniz’de Türkiye Münhasır Ekonomik Bölgesi ile Türkiye sularından geçecek. Boru hattının bu kısmının Türkiye çevre standartları ve mevzuatına uygun olarak geliştirilmesi için gerekli Çevresel Etki Değerlendirmesi hazırlanmakta idi ve ÇED aşaması, TürkAkım Boru Hattının geliştirilmesi sürecinde projenin yerel çevre ve halk üzerindeki olası etkisini asgari düzeye indirmek için çevresel koşulları, yerel halkı ve boru hattı güvenliğini dikkate alıyordu.

İlk hattının 2019 sonunda devreye alınması beklenen TürkAkım Boru Hattının Türkiye kesimine ilişkin ÇED ve izinler süreci, iki kısımdan oluşmakta. Proje şirketi South Stream Transport halen, Türkiye ve Bulgaristan Münhasır Ekonomik Bölgelerinin arasındaki sınırdan Türkiye kıyısına kadar olan yaklaşık 275 kilometre uzunluğundaki kısıma ilişkin olarak ÇED Değerlendirmesi yürütürken,açık deniz kesiminin geri kalanı için gerekli ÇED ise Güney Akım Açık Deniz Boru Hattı projesi çerçevesinde gerçekleştirilen ve onaylanan Çevresel Etki Değerlendirmesinin sonuçları geçerliğini korumakta idi. .

Güney Akım Açık Deniz Boru Hattı kapsamında gerçekleştirilen kapsamlı araştırma ve değerlendirmelerin sonuçları Türk Akım Açık Deniz Boru Hattının geliştirilmesinde de kullanılacak. Kamu kesimindeki uzmanlar, sivil toplum kuruluşları ve Türkiye’deki paydaşlarla bu değerlendirmeler kapsamında gerçekleşen istişarelerin yanısıra Açık deniz güzergahının yeni kesimiyle kara çıkışı için tasarlanan ÇED kapsamında ayrıca yürütüllmüş istişareler ve Kıyıköy bölgesindeki paydaşların projeye ilişkin görüşlerine yönelik katkılarının alındığı hususu TurkAkımı resmi internet sitesinde yer alan bilgiler arasında.[iii]

Türk Akımı Proje Süreci

Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, TürkAkım projesinin sahibi olan South Stream Transport B.V. adına ELC Group Inc. tarafından hazırlanan TürkAkım Doğalgaz Boru Hattının deniz kesimine ilişkin Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporunu 21 Haziran 2017 tarihinde (bugün) yayınladı. Raporda TürkAkım projesinin deniz kesiminin olası çevresel ve toplumsal etkilerine dair bilgilerin yanı sıra, olası olumsuz etkilerin giderilmesine ve olumlu etkilerin güçlendirilmesine yönelik öneriler yer almakta.

Gazprom’dan Türk Akımı doğalgaz boru hattının deniz kesimine ilişkin Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporuna ilişkin yapılan açıklamada, “ÇED raporu, Türk Akımı projesinin sahibi olan South Stream Transport B.V. adına ELC Group Inc. tarafından hazırlandı. ÇED sürecine hazırlık olarak proje etkinliklerinin olası çevresel ve toplumsal etkilerinin belirlenmesi, değerlendirilmesi ve belgelenmesi için saha araştırmaları gerçekleştirildi. Yapılan değerlendirmeler kapsamında kamudan uzmanlar, bölge halkının temsilcileri ve balıkçılık örgütleri başta olmak üzere Türkiye’den çeşitli paydaşların görüşüne başvuruldu. Raporda Türk Akımı projesinin deniz kesiminin olası çevresel ve toplumsal etkilerine dair bilgilerin yanı sıra, olası olumsuz etkilerin giderilmesine ve olumlu etkilerin güçlendirilmesine yönelik öneriler yer alıyor. ÇED raporunun değerlendirilmesi için Türkiye devletince ilgili kurum ve kuruluşların temsilcilerinin katılımıyla İnceleme Değerlendirme Komisyonu kuruldu. Komisyonun görüşlerinin alınmasının ardından South Stream Transport şirketi Çevre ve Şehircilik Bakanlığına nihai raporunu sunacak” denildi.

TürkAkım’ın Kırklareli Vize’de yapılması planlanan bölümü için İnceleme ve Değerlendirme Kurulu (İDK) toplantısı 4 Temmuz’da gerçekleştirilecek.

ÇED raporunun değerlendirilmesi için, Türkiye devletince ilgili kurum ve kuruluşların temsilcilerinin iştiraki ile kurulan “İnceleme ve Değerlendirme Komisyonunun” görüşlerinin alınmasının ardından South Stream Transport şirketi Çevre ve Şehircilik Bakanlığına nihai raporunu sunacak.

TürkAkım Deniz Boru Hattı projesinin sahibi South Stream Transport BV tarafından konuya ilişkin olarak yapılan açıklamada da “ÇED sürecini, projemizin olası etkilerine ilişkin şeffaf bir istişare sürecinin yürütülebilmesi için fırsat olarak görüyoruz. ÇED raporunda, çevresel etkilerin asgariye indirilmesi için uygun ve etkili etki azaltma önlemlerine yer veriliyor. Yeniden ağaçlandırma konusu gibi alınacak bazı önlemlerin koşulları, bağımsız uzmanlar tarafından Türkiye Cumhuriyeti devletiyle eşgüdüm içinde belirlenecek. Şirket olarak taahhüdümüz, TürkAkım boru hattını sektördeki iyi uluslararası uygulamalara ve Türk mevzuatına uygun şekilde geliştirilmesidir.” ifadelerine yer verildi..
Hazırlayan: H.Çiğdem Yorgancıoğlu http://www.cigdemyorgancioglu.org/

Kaynakça

[1]Reuters World News Mon Oct 10, 2016 | 10:08pm EDT Russia and Turkey sign gas deal, seek common ground on Syria as ties warm http://www.reuters.com/article/us-energy-summit-turkey-russia-idUSKCN12A244

[1]Turkstream Projesi Resmi Sitesi- http://turkstream.info/tr/environment/eia-in-turkey/

[1] http://turkstream.info/tr/environment/eia-in-turkey/

References

http://www.haberturk.com/gundem/haber/1421784-turk-akimi-projesi-nedir

Ç Yorgancıoğlu http://politikaakademisi.org/2015/01/19/guney-akim-projesinin-iptal-nedenleri-uzerine/

Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevresel Etki Değerlendirmesihttp://www.csb.gov.tr/gm/ced/