Kategori : ENERJİ GÜNDEMİ, ENERJİ VERİMLİLİĞİ - Tarih : 11 Ekim 2014
Türkiye’nin 2015-2017 dönemini kapsayan orta vadeli ekonomi planında yer alan yirmi beş maddeden biri Enerji Verimliliği: Enerji Verimliliği popüler bir konu, bu nedenle her konuşmada her metinde yer alan konuların başında gelmektedir. Ancak hedeflenen sonuçlara ulaşabilmek için somut gerçekleşmiş projelere ihtiyaç vardır.
Enerji geleceğimizi etkileyecek en önemli ihtiyaç başlığıdır. Sürdürülebilir bir kalkınmada ancak enerji ile mümkün
olabilmektedir. Türkiye’de hızla artan nüfus ve gelişen ekonomi ile birlikte ihtiyaçları karşılayabilmek için daha fazla enerjiye gereksinim olduğu kaçınılamaz. Ancak Türkiye enerjide dışa bağımlı bir ülke ve enerji, ithalattaki cari açığımızı oluşturan en önemli kalemlerimizden biridir. Buna rağmen enerjiyi verimli kullanamıyoruz. Avrupa vb. gelişmiş ülkelerle karşılaştırdığımızda enerji savurganı bir ülke olduğumuz açıkça gözükmektedir. Türkiye gelişmekte olan bir ülke, birincil enerji ihtiyacımız her yıl %3-4 artmakta ve elektrik ihtiyacımızda %7-8 oranında artış göstermektedir. Enerji ithalatı nedeniyle, cari açığımız artmakta ve bu nedenle enerji dışa bağımlılığımızın sebebi olmayı sürdürmektedir. Dolayısı ile enerji verimliliği ile elde edilecek tasarruflar küçümsenemeyecek miktarlardadır. Ancak, gelişmişliğin göstergesi olan enerji tüketimi yüksek, enerji yoğunluğu düşük ülkeler arasına girebilmemiz için bu konuda bilinçli olmamızla ilgili bir süreçtir. Enerji verimliliğini ve tasarrufunu bir yaşam biçimi kültür haline getiremediğimiz sürece bu konuda başarıya ulaşma sürecimizi ertelemiş olmaktayız. Bu nedenle enerji verimliliği konusunda her alanda olmak üzere kaynaklarımız yeterli değilse bile sürece yayarak en başta geri dönüş süreleri kısa olan yatırımları hızla tamamlamalıdır. Kısaca gereksiz yere enerjiye ödenen ülke kaynaklarınızın dışarıya akmaması için tüm ülkede enerji verimliliği seferberliği ilan edilmelidir.
Ülke olarak enerji verimliliğinde neredeyiz? Ülke olarak 1.000-USD’ lik bir milli hasıla üretmek için yaklaşık 300 litre petrol eşdeğeri enerji tüketiyoruz. Oysa bu oran OECD ülkelerinde 200 litre petrol eşdeğeri, Japonya ve Danimarka’da 100 litre petrol eşdeğeridir. Ülke olarak aynı hizmet veya ürünü üretmek için OECD ülkelerinin iki katı, Japonya ve Danimarka’nın üç katı daha fazla enerji tüketiyoruz. Kısaca daha pahalıya yaşıyoruz ve üretiyoruz.
Son birkaç yıldır bir miktar gündemden düşmüş gibi gözükse de, günümüzde dünya enerji politikasının en önemli belirleyici ve şekillendirici unsuru, iklim değişikliğini tersine çevirmek üzere CO2 emisyonunun azaltılmasıdır. Son yıllarda dünyanın hemen hemen tüm bölgelerinde enerji verimliliğindeki iyileşmeler sonucunda önemli boyuttaki enerji ve CO2 tasarrufu sağlanmıştır ((WEC) DEK-TMK, 2014, s. 317).
Aslında Türkiye’nin hem milli gelirinde hem de nihai enerji yoğunluğunda 1990-2008 arasında bir iyileşme görülmüştür, ancak diğer birçok ülke ile kıyaslandığında gösterilen gelişme enerji yoğunluğu açısından çok kayda değer değildir (şekil 50). Bu durum, milli geliri attırırken enerji verimliliği iyileştirmeleri için önemli bir potansiyelin varlığını göstermektedir. Sonuç olarak yapılabilecek yorumlar özetle aşağıdaki gibidir;
– Enerji yoğunluğunda geçtiğimiz yıllarda diğer gelişmiş ülkelere kıyasla önemli bir düşme trendi yakalanamamıştır.
– Türkiye’nin mevcut enerji yoğunluğunu düşürmek için önemli bir potansiyel mevcuttur.
– GSYH ve kişi başına enerji tüketiminin büyüme potansiyeli vardır ve kaçınılmazdır. Bunun düşen enerji yoğunluğu ile birlikte sağlanması gerekmektedir.
Enerji verimliliği konusunda dünyada başarılı olmuş (özellikle ABD, Japonya ve AB) ülkeler incelendiğinde devletin öncü olduğu; gerek mevzuat düzenlemeleri, gerek devlet binalarındaki uygulamalar, gerekse mali konulardaki teşvikler ve vergi indirimleri gibi enstrümanları kullanarak öncülük ettiği görülmüştür.
Enerji Verimliliği Mevzuatı
2007 yılında, 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanununun yürürlüğe girmesi ülkemizin enerjide dışa bağımlılığımızın azaltılması ve işletmelerimize rekabet koşullarında avantaj elde edebilmesi adına önemli bir gelişmenin başlangıcı olmuştur. Daha sonra ikincil düzenlemeler çıkartılmıştır.
Ülkemizdeki herkesi ve neredeyse tüm kuruluşları ilgilendiren bu mevzuat ve Enerji Verimliliği Stratejisi konusunda haberdarlık seviyesinin halen çok düşük ve bu konuda maalesef eksik ve yanlış bilgilenmelerin de olduğunu izlemekteyiz. Doğru bilgilendirmiş profesyoneller aracılığı ile bu yasal düzenlemelerin kamuoyuna anlatılması toplumda eksik ve yanlış bilgilendirmenin önüne geçilebilecek ve Anadolu’daki şehirlerdeki kişi ve kurumlarda farkındalığın artması sonucunda mevzuattan beklenen gelişmelere ve dolayısı ile Türkiye’nin değişik yörelerinden doğru enerji verimliliği artışına katkı sağlanabilecektir.(DEK-TMK , s. 3)
Kanunda belirtilen birçok hususu düzenlemek üzere çok sayıda yönetmelik ve tebliğ de yayımlanmıştır. Bu ikincil mevzuat, Enerji Verimliliği Kanunu çerçevesindeki farklı hükümlerin uygulanması için geniş kapsamlı yaklaşımları ve prosedürleri içermektedir. Yönetmeliklerin en önemlileri olan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik ve Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği, iki yıl içinde neredeyse tamamen değiştirilmiştir.
5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu
18 Nisan 2007Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Kabul edilmiş ve 2 Mayıs 200726510 Sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanun İçeriği:
1- Amaç, Kapsam ve Tanımlar
2- Kurul ve Yetkilendirmeler
3- Eğitim, Bilinçlendirme ve Uygulamalar
4- Destekler ve Diğer Uygulamalar
5- İdarî Yaptırımlar ve Çeşitli Hükümlerden oluşmaktadır.
Kanunun Amacı: Enerjinin etkin kullanılması, İsrafın önlenmesi, Çevrenin korunması, Enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesiiçin enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanılmasında verimliliğin arttırılmasıdır.
Kanunun Vizyonu: Enerjinin tamamını faydaya dönüştüren, kişi başına enerji kullanımı yüksek, birim yurtiçi hasıla başına az enerji tüketen bir Türkiye’dir.
Kanunun Hedefi: Enerjinin üretim, iletim, dağıtım, tüketim aşamalarında; sanayide, binalarda, ulaşımda, elektrik üretim tesislerinde iletim ve dağıtım şebekelerinde enerji verimliliğinin arttırılmasına ve desteklenmesine, toplumun enerji bilincinin geliştirilmesiyle; 2011 yılına göre, 2023 yılına kadar birim milli gelir başına tükettiğimiz enerjiyi (enerji yoğunluğunu) %20 oranında azalmaktır. Bu şekilde enerji ithalatını ve enerji yoğunluğunu aşağı yönlü azaltılacağı belirtilmiştir.
Enerji Verimliliğinin Kanundaki Tarifi: Binalarda yaşam standardı ve hizmet kalitesinin Endüstriyel işletmelerde ise üretim kalitesi ve miktarınındüşüşüne yol açmadan birim hizmet veya ürün başına enerji tüketiminin azaltılmasıdır.
Bu Kanun; enerji verimliliği çalışmalarının etkin olarak yürütülmesi, izlenmesi ve koordinasyonu konusunda idari yapının oluşumunu, enerji verimliliği hizmetlerinin yürütülmesi konusunda yapılacak yetkilendirmeleri. Ayrıca çeşitli kuruluşların görev ve sorumluluklarını, toplumun eğitim ve bilinçlendirilmesini, yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırmasına yönelik ve sektörel uygulamalara ilişkin çeşitli destekleme mekanizmalarını, teşviklerle ilgili konuları ve yasal gerekleri yerine getirmeyenlere uygulanacak para cezalarını düzenlemek üzere çeşitli bölümlerden oluşmaktadır. Enerji verimliliği uygulamaları ve hizmetleri için uygun bir ortam yaratmak üzere yürürlüğe konulan kanun, aşağıda belirtilen hususlar için yasal zemin yaratmaktadır:
– Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun oluşturulması ve çalışması
– YEGM’nün (mülga) görev ve yetkisinin belirtilmesi
– EVD’ lerin ve Yetkilendirilmiş Kurumların yetkilendirilmesi ve çalışma esasları
– Enerji Yöneticisi ve Etüt Proje kurslarının düzenlenmesi ve sertifika şartları
– Yıllık enerji tüketimi 1000 TEP’nin üzerinde olan sanayi kuruluşlarına, sanayi bölgelerine ve ayrıca 20.000 m2 veya daha fazla inşaat alanına sahip ticari binalara veya yıllık enerji tüketimi 500 TEP olan ya da 10.000 m2den daha fazla inşaat alanına veya yıllık 250 TEP veya daha fazla enerji tüketimine sahip kamu binalarına atanacak olan Enerji Yöneticilerinin görev ve sorumluluklarının belirtilmesi,
– Enerji verimliliğinin teşvik edilmesi için destek sağlanması,
– Kamu kuruşlarında uygulanacak enerji verimliliği programları
– Uygulamalardaki aksaklık ve sorun olması halinde uygulanacak para cezaları,
Kanunda belirtilen birçok hususu düzenlemek üzere çok sayıda yönetmelik ve tebliğ de yayımlanmıştır. Kanunda birçok konunun içerik olarak açıklanması ikincil mevzuata, yönetmeliklere bırakılmıştır. Bu ikincil mevzuat, Enerji Verimliliği Kanunu çerçevesindeki farklı hükümlerin uygulanması için geniş kapsamlı yaklaşımları ve prosedürleri içermektedir. Aşağıda bu yönetmelikler, ad ve yayın tarihleriyle takip eden bölümde listelenmiştir. Bu yönetmeliklerin en önemlileri olan Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik ve Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği, iki yıl içinde neredeyse tamamen değiştirilmiştir. (DEK-TMK , s. 5)
Enerji Verimliliği Strateji BelgesiResmi Gazete Tarihi:25.02.2012 Resmi Gazete Sayısı:28215
Enerji Verimliliğinde stratejik amaçlar ve hedefler: Bu belge ile sonuç odaklı ve somut hedeflerle desteklenmiş bir politika seti belirlenmesi ve hedeflere ulaşmak için yapılması zorunlu eylemlerin ve bu eylemlerin yerine getirilmesinden sorumlu kuruluşlarla birlikte tanımlanması. Kamu kesimi, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının katılımcı bir yaklaşımla ve işbirliği çerçevesinde hareket etmesinin sağlanması amaçlanmıştır. Belge ile 2023 yılında Türkiye’nin GSYİH başına tüketilen enerji miktarının (enerji yoğunluğunun) 2011 yılı değerine göre en az %20 azaltılması hedeflenmektedir.
SA-01: Sanayi ve hizmetler sektöründe enerji yoğunluğunu ve enerji kayıplarını azaltmak,
SA-02: Binaların enerji taleplerini ve karbon emisyonlarını azaltmak; yenilenebilir enerji kaynakları kullanan sürdürülebilir çevre dostu binaları yaygınlaştırmak,
SA-03: Enerji verimli ürünlerin piyasa dönüşümünü sağlamak,
SA-04: Elektrik üretim, iletim ve dağıtımında verimliliği artırmak, enerji kayıplarını ve zararlı çevre emisyonlarını azaltmak,
SA-05: Motorlu taşıtların birim fosil yakıt tüketimini azaltmak, kara, deniz ve demir yollarında toplu taşıma payını artırmak ve şehir içi ulaşımda gereksiz yakıt sarfiyatını önlemek,
SA-06: Kamu kesiminde enerjiyi etkin ve verimli kullanmak
SA-07: Kurumsal yapıları, kapasiteleri ve işbirliklerini güçlendirmek, ileri teknoloji kullanımını ve bilinçlendirme etkinliklerini artırmak, kamu dışında finansman ortamları oluşturmak
Enerji Kaynaklarının Ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik
1- Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
2- Üniversite, Meslek Odaları ve Şirketlerin Yetkilendirilmesi, İzlenmesi ve Denetimi
3- Eğitim ve Sertifikalandırmalar
4- Enerji Yönetimi ve Verimlilik Artırıcı Önlemler
5- Endüstriyel İşletmelerde Verimlilik Artırıcı Projelerin Desteklenmesi
6- Gönüllü Anlaşmalar
7- Talep Tarafı Yönetimi
8- Elektrik Enerjisinin Üretim, İletim ve Dağıtımında Enerji Verimliliğinin Artırılmasına Yönelik Uygulamalar
9- Kamu Kesiminde Enerji Verimliliği Önlemleri
10- Bilgi Verme Yükümlülüğü ve İdari Yaptırımlar
11- Çeşitli ve Son Hükümler
ETKB, 25 Ekim 2008 tarihinde enerji kaynakları ve enerjinin verimliliğinin artırılmasını esas alan bir yönetmelik yayımlamıştır. Söz konusu yönetmelik, 27 Ekim 2011 tarihinde önemli değişikliklerle yenilenmiştir. Bu yönetmelik Enerji Verimliliği Kanunu’nun uygulanması için gerekli yaklaşım ve prosedürleri belirlemektedir. (DEK-TMK , 2013)
Yönetmeliğin düzenleme yaptığı başlıca hususlar şunlardır:
– Eğitimler, Etütler ve Enerji Verimliliği Danışmanlık Hizmetleri için Yetkilendirmeler
– Enerji Verimliliği Projelerine ve Gönüllü Anlaşmalara destek şartları
– Sanayi, Ticari ve Kamu binalarında ve 100 MW veya daha fazla kurulu güce sahip güç santrallerine
– Enerji Yöneticisi atanması ve yıllık rapor
– Kamu binalarında zorunlu enerji verimliliği önlemlerinin uygulanması
– Toplu Konutlarda yenilenebilir enerji, kojenerasyon, ısı pompası ve güneş enerjisi sistemlerinin kullanılması
– Ev aletlerinin enerji tüketimlerine göre etiketlenmesi
– Elektrik Üretim tesislerinin verimlilikleriyle ilgili hususlar
– Sokak aydınlatılmasının iyileştirilmesi
– Enerji Verimliliği Bilincini Arttırmaya Yönelik Önlemler
Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği
1- Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
2- lkeler, Görevler, Yetkiler ve Sorumluluklar
3- Bina Enerji Performansı Açısından Mimari Proje Tasarımı ve Mimari Uygulamaları
4- Isı Yalıtımı Esasları, Asgari Hava Sirkülasyonu ve Sızdırmazlık
5- Isıtma ve Soğutma Sistemleri Tasarım ve Uygulama Esasları
6- Havalandırma ve iklimlendirme Sistemleri Tasarım ve Uygulama Esasları
7- Sıhhi Sıcak Su Hazırlama ve Dağıtım Sistemleri
– Otomatik Kontrol
– Elektrik Tesisatı ve Aydınlatma Sistemleri
– Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımı, Isı Pompası ve Kojenerasyon Sistemleri
– İşletme Periyodik Bakım ve Denetim
– Enerji Kimlik Belgesi, Enerji Kimlik Belgesinde Bulunması Gereken Bilgiler ve Enerji Kimlik Belgesi Vermeye Yetkili Kuruluşlar
2008 yılında yayımlanan, yeni ve mevcut binaların enerji tüketimi ve sera gazı emisyonlarının sınırlandırılması, çevrenin korunmasının düzenlenmesi amacıyla AB’nin 2002/91/EC sayılı “Binaların Enerji Performansı Direktifi” baz alınarak hazırlanan Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği, 2009 yılında yürürlüğe girmiş ve 2010 yılının Nisan ayında da ciddi bir revizyona tabi tutulmuştur. BEP Yönetmeliği’nin amacı; dış iklim şartlarını, iç mekan gereksinimlerini, yerel şartları ve maliyet etkinliğini de dikkate alarak bir binanın bütün enerji kullanımlarının değerlendirilmesini sağlayacak hesaplama kurallarının belirlenmesini, birincil enerji ve karbondioksit (CO2) emisyonu açısından sınıflandırılmasını, yeni ve önemli oranda tadilat yapılacak mevcut binalar için minimum enerji performans gereklerinin belirlenmesini, yenilenebilir enerji kaynaklarının uygulanabilirliğinin değerlendirilmesini, ısıtma ve soğutma sistemlerinin kontrolünü, binalarda performans kriterlerinin ve uygulama esaslarının belirlenmesini düzenlemektir.
Yönetmelik gereğince binaların enerji kimlik belgesi ile binanın enerji performans skalası A,B,C,D,E,F ve G olarak etiketlenmesi suretiyle enerji tüketimi ve sera gazı emisyonları açısından belgelendirilmesi çalışmaları başlamış olup; mevcut binaların enerji performanslarının yükseltilmesi ve enerji kimlik belgelerinin oluşturularak enerji tüketimiyle sera gazı emisyonları açısından 2017 yılı sonuna kadar etiketlenmesi öngörülmüştür. Yeni binaların C sınıfından düşük bir skalada yapılmaması gerekmektedir. (DEK-TMK )
Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik
2008 yılında yürürlüğe giren Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik ile; ısınma verimliliği ve adaleti ön plana çıkarılması amaçlanmış, kullanımı zorunlu hale getirilen ‘Isı Kontrol ve Ölçüm Ekipmanları’ ile binaların daha kontrollü ısı ve sıcak su tüketmesi sağlanarak kullanıcıların tüketim kalıpları ve davranış değişikliği sonucunda enerji tüketiminin azaltılmasını amaçlayan yasal düzenleme yapılarak uygulamalar başlatılmıştır. (YEGM, 2014)
Mevzuatta Enerji Verimliliği Yatırımları Teşvikleri ve Finansmanı
EV Kanunu ile birlikte ülkemizde de ilk defa bir enerji verimliliği yatırım destek programı başlatılmıştır. Bu nedenle çok önemlidir. Ancak program sadece 1000 TEP üzeri enerji tüketen büyük sanayi ve 200-500 TEP enerji tüketen KOBİ’leri kapsamaktadır. Binalar ve özellikle sayıları 15-16 milyon olan ve büyük tasarruf potansiyeli konutlar bu desteklerden yararlanamamaktadır.Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü Destekleri, Sanayi Kuruluşlarında Verimlilik Artırıcı Projelerin (VAP) Desteklenmesi, Gönüllü Anlaşmalar (GA) Yoluyla Sanayi Kuruluşlarının Desteklenmesi, KOSGEB Desteklerinden yararlanılabilir.
TÜRKİYE’DE SEKTÖRLERE GÖRE ENERJİ VERİMLİLİĞİ
Gelişmekte olan bir ülke olmamızın katalizör etkisiyle Türkiye’de yıllık birincil enerji tüketimi %4-5 gibi, elektrik tüketimi ise yıllık olarak %7-8 oranında artış göstermektedir. Yapılan araştırmalar ve uygulamaların sonucunda ülke genelinde %20-25 oranlarında enerjiden verimlilik sağlanarak tasarruf elde edilebileceği görülmektedir.
Bugün dünyada enerji verimliliği geliştirme konusunda pek çok çalışma bulunmaktadır; ancak enerji verimliliğinin yaygınlaştırılması için gereken yatırımlar, söz konusu çalışmaların en önemli kısıtlarından birisi durumundadır. Dünyadaki yaygın eğilim, enerji verimliliği için yatırımlar yaparak olabilecek enerji arz yatırımlarını azaltmak yerine, doğrudan enerji arzına yönelik yatırımlara ağırlık vermek şeklinde tezahür etmektedir.
Gelişmekte olan ülkelerde enerji yatırımları için ayrılabilen kaynakların sınırlı olması, ama bir yandan da enerji talebinin hızla büyümesi, enerji verimliliği stratejilerinin önemini bu ülkelerde bir kat daha artırmaktadır. Enerji verimliliği programlarının bir diğer önemli özelliği de, sürdürülebilir kalkınmanın vazgeçilmez bileşenlerinden olan çevresel öncelikleri dikkate alan modeller önermeleridir. Bu programların çevresel faydaları son derece açıktır, çünkü en az kirlilik yaratan enerji hiç üretilmemiş enerjidir. Herhangi bir ihtiyaç için enerji tüketiminin azaltılması (evleri yalıtarak, motor verimliliğini artırarak, vb.), otomatik ve oransal olarak kirletici emisyonlarını da azaltmaktadır. Enerji verimliliği tedbirleri, maliyet-etkin oldukları ve çevre korumaya yönelik ekstra maliyet gerektirmedikleri için çevreyi korumanın en ucuz yoludur. (DPT, s. 10)
Enerji tüketimini sektörlere bölme işlemi ülkenin ekonomik ve sosyal yapısına ve enerji alanındaki gelişmeyi açıklamak için kullanılan analiz metodu da dikkate alınarak yapılır. Enerji tüketimi genel olarak 6 sektöre ayrılarak incelenir. Bu sektörler sırası ile Sanayi, Konut, Çevrim, Ulaştırma, Tarım ve Enerji dışı olarak adlandırılmaktadır. Ülkemizde 1990-2007 yılları arasındaki enerji tüketiminin sektörel dağılımı aşağıdaki çizelgede verilmektedir.
Sektörlere göre enerji verimliliğini; sanayide, konutlarda, ulaşımda, üretim ve iletimde, tarımda ve enerji dişi olmak üzere incelediğimizde: Ülkemizde kullanılan birincil enerjinin sektörlere göre dağılımı; % 27 sanayi, % 26’i konutlar, %24 çevrim sektörü, %14 ulaştırma, % 5 tarım ve %5 enerji dişi diğer işler şeklinde dağılmaktadır.
Türkiye‘de, hızlı büyüme oranından dolayı ciddi bir tasarruf potansiyeli mevcuttur. Bu potansiyelin hayata geçirilmesi için hangi sektörde, ne tür düzenlemeler yapılması gerektiğinin bilinmesi önemlidir. Eğer bahsi geçen temel sektörlerde enerji verimliliği politikaları başarıyla işletilebilirse, tahminlere göre 2020 yılında sağlanacak enerji tasarrufu en az %20 olabilecektir. Sektörlere göre enerji verimliliği potansiyelleri aşağıdaki şekildedir:(KOÇ ÜNİVERSİTESİ)
2020 için yapılan senaryolara göre gerecek 222 MTEP’ lik birincil enerji talebini en az %15 azaltabilecek potansiyel var. Bu potansiyel, 2005 fiyatlarıyla yaklaşık 16,5 milyar TL’lik bir tasarrufa eşdeğerdir. 2020 yılı için tahmin edilen çevrim kayıpları 2007 yılı elektrik tüketimin 4 katı olacak. Termik santrallerin veya büyük ısı üretim tesislerin atık ısısından bölgesel konut veya sera ısıtmasında yararlanabilir.
SONUÇ:
Literatüre yeni bir enerji kaynağı olarak girmiş olan enerji verimliliği ile ülkemizin enerjide dışa bağımlılığının azaltılması için önemli bir etkendir. Ülke genelinde sanayi ve binalarda yapılacak verimlilik çalışmaları ile asgari %20-30 oranlarında bir tasarrufu sağlanabileceği somut olarak tespit edilmiştir. Enerjinin etkin ve verimli kullanılması sağlanmalı, enerjide dışa bağımlılığımızı azaltacak her türlü potansiyelin değerlendirilmesi gerekmektedir. 1-2 yılda geriye kazanabileceğimiz en az % 20 gibi bir enerji tasarrufu potansiyelimiz hazır kaynak olarak elimizin altında durmaktadır. İmalat sanayinde ürün maliyeti içindeki % 8-50 arasında değişen enerji maliyeti payının azaltılması fiyatların düşürülmesine ve dolayısı ile rekabet koşullarında önemli avantaj sağlayacaktır.
Enerji Verimliliği sadece Türkiye için değil gelişmekte olan tüm ülkeler için önümüzdeki yıllarda en önemli kazanım potansiyellerden biri olmaya devam edecektir. Ülkemizde 1990’lı yıllarda enerji verimliliği çalışmalarına başlanmış ve 2007 yılında Enerji Verimliliği Kanunu ardından ikincil mevzuatlar ve Enerji Verimliliği Strateji Belgesi vb. oluşturulmuştur. 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanununun çıkması ile enerjide dışa bağımlılığımızın azaltılması ve işletmelerimize rekabet koşullarında avantaj elde edilmesi adı önemli bir gelişmenin başlangıcı olmuştur. Ancak kanun ve yönetmeliklerin çıkmasının üzerinden 7 yıl geçmiş olmasına rağmen ulaşılması gereken hedeflerin çok gerisinde kalınmıştır. Bunun en önemli nedenleri arasında ilgili kurumun kapatılması değiştirilmesi, verimsiz kamu çalışmaları, yönetmelikleri neredeyse tamamen değişmesi, yaptırımların uygulanmaması, kanun yönetmelikteki tarihlerin sürekli ötelenmesi ve kamu bilincinin yaratılamamış olmasıdır. Enerjide ithalat bağımlısı olduğumuz ve ihracat giderlerimizin yüksek miktarının enerjiden kaynaklandığı ülkemizde maalesef Enerji Verimliliği Kanununda belirtilen 2023 %20 enerji verimliliği tasarrufu hedefimizi de olumsuz yönde etkileyeceği muhakkaktır.
Enerji Verimliliği politikalarının planlanması, uygulanması ve denetlenmesi noktasında en üst noktada görevli Enerji Bakanlığı somut, net gerçekleştirilebilecek makro projeler geliştirmelidir. Aksi ulaşılması hayal olacak halde enerji verimliliği hedeflerinden söz edilmesine de gerek yoktur. Maalesef yılda bir hafta sadece Enerji verimliliği haftası kutlanmasından öteye geçemeyiz.
Toplumsal faydaya odaklı sosyal sorumluluk projesi olan enerji verimliliği konusunda herkesin üzerine düşeni yapacağı, destekleyeceği, sahip çıkacağı, bunu bir yaşam biçimi, kültür haline getirebileceği başarılı bir farkındalık ve bilinçlenme yaratabileceğimiz enerji verimliliği seferberliği başlatılması arzusundayız. Amacına inanacağımız, arzulayacağımız, heyecan duyacağımız bir ‘’enerji verimliliği vizyonu’’ oluşturmalıyız. Bunun adı her alanda ‘’enerji verimliliği seferberliği’’ olmalı. Yazılı ve görsel medyada herkesin heyecan duyacağı ilgisini çekeceği programlar olmalı. Milli Eğitim Bakanlığı müfredatında yer almalı, konutlar işyerleri, sanayi önemser olmalı öncelikleri arasına almalıdır. Enerji verimliliğini, tasarrufunu, toplum için bir yaşam biçimi, kültür haline getiremediğimiz sürece, İstediğimiz kadar düzenlemeler, ikincil mevzuatlar düzenlesek, yükümlülükler koysak bile enerji verimliliği konusunda başarı sağlamak mümkün olamayacaktır. Amaçlanan hedeflere ulaşma süreci çok daha fazla uzayacaktır. Çünkü enerji verimliliği temelini insan bilinci oluşturmaktadır.
Enerjide daha verimli bir Türkiye yaratalım temennisi ile…
Coşkun KARABAL
ENVE ENERJİ – Ekim.2014
Web: www.enve.com.tr – Mail: coskun.karabal@enve.com.tr
KAYNAKÇA:
(WEC) DEK-TMK. (2014). 2013 ENERJİ RAPORU.
DEK-TMK . (2013). İL İL ENERJİ VERİMLİLİĞİ-(ENERJİ VERİMLİLİĞİ MEVZUATI).
YEGM. (2014). http://www.eie.gov.tr/verimlilik/v_mevzuat.aspx. 5 16, 2014 tarihinde http://www.eie.gov.tr/verimlilik/v_mevzuat.aspx: http://www.eie.gov.tr/verimlilik/v_mevzuat.aspx
Yayıncı: Enerji Gazetesi
