Kategori : ENERJİ GÜNDEMİ, PETROL ve AKARYAKIT SEKTÖRÜ - Tarih : 19 Ekim 2012
Uluslararası Enerji Ajansı Başekonomisti Fatih Birol, Irak’ta beklenen petrol ve doğalgaz üretim artışının sağlanamaması durumunda uluslararası enerji piyasasının olumsuz etkileneceği ve bunun ”fiyatları 15 dolar kadar yukarı iteceğini” söyledi.
Birol, Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi ve Irak Merkezi Yönetimi’nin tek bir doğalgaz ve petrol yasası üzerinde anlaşamaması halinde, ”Petrol üretiminde çok cüzi, ufak bir artış olacaktır. O zamanda petrol fiyatlarında yukarı yönlü bir baskı oluşacaktır” öngörüsünde bulundu.
Birol, ”Tahminimize göre, bugün günlük 3 milyon varil olan petrol üretimi kademeli olarak 2020’ye kadar 6 milyon varile ulaşmazsa, daha zayıf bir büyüme kaydedilirse, bu petrol fiyatlarını 15 dolar kadar yukarı itecektir. Bu da gerçekten riskli bir seviye olacak” dedi.
Birol, uluslararası enerji piyasalarındaki fiyat artışı riskine dikkati çekerek, ”Bu bütün dünyadaki petrol tüketici ülkeler için son derece olumsuz bir etki yapar. Türkiye için daha da olumsuz bir etkisi olur. Çünkü biz sadece petrol faturası değil, aynı zamanda petrole bağlı doğalgaz faturası da ödüyoruz” ifadelerini kullandı.
”FİYATLAR RİSKLİ SEVİYEDE”
Yükselme trendini sürdüren enerji fiyatlarının yorumlayan Birol, şunları kaydetti:
”Şu an itibariyle petrol fiyatları 115 dolar civarında. Şu anda dünya ekonomisi için oldukça riskli bir seviyede. Ben bu fiyatların böyle devam etmesi durumunda Türkiye için önemli bir başağrısı olacağını düşünüyorum. Tahminlerime göre, fiyatlar bu seviyede kalırsa Türkiye’nin bu yıl sonu enerji ithalat faturası 65-70 milyar dolar arası olacak. Bu da Türkiye’nin cari açığı için son derece ciddi bir rakam.
Buna rağmen, Orta Vadeli Program’da (OVP) enerji fiyat öngörüleri gerçekçi. OVP’de 110 dolarlık bir petrol fiyatı varsayımı var. Bu diğer hükümetlerle ve onların liderleri ile görüştüğüm zaman elde ettiğim bilgilere baktığımda gerçekçi bir fiyat. Ama fiyat bunun altında düşerse, bu Türkiye’nin daha hızlı büyümesini sağlayabilir. Eğer bunun çok üstüne çıkarsa bu da büyümenin daha az hızlı olmasına neden olabilir. Benim en büyük korkum yüksek fiyatların, petrol, doğalgaz ve elektrik fiyatlarının enflasyon üzerinde yaratacağı baskı. Eğer enerji fiyatları bu seviyelerde kalırsa, enflasyonist baskılar devam edecektir. Yapılan zamların gerekçelerini anlıyorum. Çünkü dünya petrol piyasalarındaki fiyatlar çok yüksek.”
Geçen hafta önce Londra’da, daha sonra Bağdat ve İstanbul’da Irak Enerji Raporu’nu açıklayan Birol,”Şu anda Irak günlük 3 milyon varil üretiyor. Bu 2020’de günlük 6 milyon varile, 2035’te günlük 8 milyon varile ulaşacağını düşünüyoruz. Bu Irak hükümetinin kendi tahminlerinden farklı, daha mütevazı bir rakam. Buna rağmen bu Irak’ın dünya petrol piyasalarından çok kritik bir rol oynayacağını bize gösteriyor. Önümüzdeki 10 yıl içerisinde dünya petrol üretimindeki artışın yüzde 45’i sadece Irak’tan gelecek” dedi.
IRAK’TA PETROL YASASI NE ZAMAN ÇIKAR?
Birol, Bağdat ve Erbil arasında petrol ve doğalgaz yasası konusunda anlaşma sağlanmasının kritik öneme sahip olduğunu belirterek, ”Şu anda yeterli altyapı yok. Yeteri kadar ihracat terminalleri, depolar, kuyu kazmak için gerekli ekipman yok. Fakat bunlar çözülebilir konular. En önemlisi Irak’ta şu an için bir petrol ve doğalgaz kanunu halen yok. Erbil ve Bağdat arasında bu konuda anlaşmazlık var. Bizim olmazsa olmaz diye düşündüğümüz konu Irak’ın bütün merkezi hükümetin ve bölgesel yönetim tek bir petrol ve doğalgaz anlaşması üzerinde görüş birliğine varmaları. Bunun bir kanun hale gelmesi. Bununla ilgili bazı güzel emareler de var” dedi.
İki hafta önce şimdiye kadar sorun olan petrol gelirlerinin ödenmesi konusunda Bağdat ve Erbil arasında bir anlaşma olduğu bilgisini veren Birol, ”Bu çok iyi bir gelişme. Şimdiyse, petrol yasasının çıkması konusunda ortak bir komisyon kuruldu. Ben komisyon üyeleri ile Bağdat’ta görüştüm. Edindiğim bilgiler bu sorunun çözüleceğine dair daha çok umutlanmamı sağladı. Tünelin sonunda ışığı göreceğimden umutluyum” dedi.
Bağdat ve Erbil arasında bir uzlaşma sağlanamaması durumunda Irak’ta petrol ve doğalgaz üretiminin sınırlı kalacağını belirten Birol, ”Öyle bir durumda, şu anda Irak’ta gördüğümüz üretim artışları sürdürülebilir artışlar olmaz. Bu olmazsa, çok büyük yatırımların sürdürülebilir olması imkansız. Çünkü petrol şirketleri çok büyük paralar yatırıyorlar buraya. Yatırımlarını riske atmak istemeyecekler” dedi.
Birol, ”Anlaşmaya varıldıktan sonra boru hatlarının yapılması, oradan petrol ve doğalgazın gitmesi çok fazla zaman alacak şeyler değil. 2020’den önce bu petrol ve doğalgaz boru hatlarının hem inşaatları bitip, hem de içinden petrol ve doğalgaz geçmesi sağlanabilir. Birçok şirket şu anda beklemede. Petrol yasası ne kadar çabuk çıkarsa o kadar iyi” dedi.
Irak’ta petrol ve doğalgaz üretimin artışının milli gelire de direk yansıması olacağını belirten Birol, şunları anlattı:
”Makul seviyedeki üretim artışı bile Irak’ın çok ciddi anlamda petrol gelirine ulaşması anlamına geliyor. Bizim tahminlerimize göre Irak her yıl ortalama 200 milyar dolarlık petrol gelirine sahip olacak. Bu Irak ekonomisinin büyük bir dönüşüm yaşamasına neden olacak. Türkiye’nin komşusundaki fırsatı zamanında ve doğru bir şekilde kullanması gerekiyor. Bu şekilde giderse 20 yıl içerisinde Irak ekonomisinin büyüklüğü şu andaki Suudi Arabistan ekonomisine eşit olacak. Bu da Türkiye için son derece önemli. Türkiye için yatırım ve iş imkanları oluşacak. Türkiye’nin oturduğu mahalleye birden bire çok zengin bir Suudi gelecek ve ben bunun Türkiye için çok önemli bir haber olduğunu düşünüyorum.”
”IRAK DOĞALGAZININ MALİYETİ ÇOK DÜŞÜK”
Irak’ta doğalgaz rezevlerinin yakın zamanda önem kazandığını belirten Birol, ”Irak’ın son derece zengin doğalgaz yatakları var. Bu hem kuzeyde, hem Ortak Irak’ta. Şu anda doğalgaz üretiminin yüzde 60’ı zaten üretim esnasında dışarı kaçıyor. Şimdi onu önlemeye çalışıyorlar” dedi.
Yakın zamanda üretim hızının da artacağına işaret eden Birol, ”Irak doğalgaz üretiminde 2020 yılında 65 milyar metreküpe, 2030 yılındaysa 90 milyar metreküpe ulaşacak. Bu üretimin bir kısmını içerde kendileri kullansalar da büyük bir kısmını ihraç edecekler. Özellikle de Kuzey Irak’tan ihraç edecekleri doğalgazın maliyeti son derece düşük. Tahminlerimize göre Kuzey Irak’tan gelecek doğalgazın maliyeti şimdiye kadar Türkiye üzerinden Avrupa’ya gidecek olan bütün doğalgaz hatları içerisinde en karlı, maliyeti en düşük olanı” diye konuştu.
”TÜRKİYE’NİN DOĞALGAZ ALIM ANLAŞMALARINDA ELİ RAHATLAYABİLİR”
Türkiye’nin uzun vadede doğalgaz alım anlaşmalarında elinin rahatlayabileceğini belirten Birol, ”Bu (Irak doğalgazı) Türkiye’nin birden bire diğer ülkelerle olabilecek olan gaz ticaretinde önemli bir koz olarak elinin güçlenmesini sağlayacaktır. Bu hem mevcut ikili anlaşmalarla, hem de ilerde bu alanda yapılacak olan anlaşmalarla ilgili olarak düşünülebilir. Türkiye’nin önünde yepyeni bir kapı açılıyor” dedi.
Türk şirketleri için Irak’taki elektrik dağıtım projelerinin de önem taşıdığını belirten Birol, ”Tahminimizde göre çok kısa zaman içerisinde 70 gigawatt’lık elektrik santralleri ve dağıtım şebekeleri kurulacak. Türk firmalarının bazıları zaten bu konuda çalışmaya başladı. Türk elektrik sanayi için Irak’ta çok büyük imkanlar var” ifadelerini kullandı. Türk inşaat firmalarının Irak’ta büyüyebileceklerini söyleyen Birol, ”Türkiye inşaat sektörünü Irak tek başına önümüzdeki 20 yıl boyunca ihya edebilir” şeklinde konuştu.
Irak’taki enerji kaynaklarına yönelik yarışın hızla devam ettiğini belirten Birol, ”Irak şu anda petrol ihracatının yüzde 50’sini Asya’ya, geri kalan yüzde 50’sini de dünyanın geri kalanına yapıyor. Ama bu trend ciddi bir şekilde değiyor. Tahminlerimize göre, önümüzdeki 10 yıl içerisinde yüzde 80’ini Asya’ya, yüzde 20’si dünyanın geri kalanına olacak. Bunda aslan payı Çin’e gidecek. Çin yaklaşık günde 2 milyon varillik ithalatını Çin’e yapacak. Şu anda Çin hükümeti önemli bir şey yapıyor. Irak’ta petrol üretim artışı olan sahaların yüzde 30’u direkt olarak ya da dolaylı olarak Çin şirketinin kontrolü altında. Bu önemli bir rakam. Bağdat ve Pekin arasında yepyeni bir ticaret aksı kuruluyor” dedi.
Kaynak: Sabah
