Irak’a Özel Paket Hazırlığı

GAZPROM’un ilk defa açıkladığı rakamlara göre, Türkiye Rusya’dan aldığı her bin metreküp doğalgaz için 406 dolar ödüyor. Aynı miktar için Azerbaycan’a yaklaşık 300, İran’a ise 500 doları aşkın para ödeniyor. Geçtiğimiz yıl 48 milyar metreküp civarında doğalgaz tüketildiği düşünülünce, ortaya oldukça kabarık bir enerji faturası çıkıyor. Enerji faturasını düşürmek isteyen Türkiye’nin, petrol ve doğalgaz konusunda yeni kaynak arayışları sürerken, en önemli adres ise Irak olarak gösteriliyor. Bilhassa Kuzey Irak’taki Bölgesel Kürt Yönetimi (KRG) ile yapacağı işbirliği merak konusu olan Ankara’da, yeni bir “Irak” paketi üzerinde çalışılıyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız başta olmak üzere, Enerji Bakanlığı üst yönetiminin Kuzey Irak’la ilgili soruları yanıtlarken vurguladıkları nokta “Kuzey Irak’ta güçlü şekilde var olmak” istedikleri. Ancak Bağdat ile Erbil arasındaki gerginlik ve ABD’nin Irak politikaları gölgesinde, Türkiye ve Kuzey Irak’ın nasıl bir işbirliği ortaya koyacakları henüz açıklanmıyor.

Yeni Irak paketi

Edinilen bilgilere göre, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın yakında yapacağı ABD ziyareti öncesi, Kuzey Irak’la ilgili “yeni bir paket” üzerinde çalışılıyor. Bunun çok boyutlu bir paket olması ve yalnızca enerji alanında değil, muhtelif alanlarda işbirliği içermesi bekleniyor. Financial Times gazetesinde 12 Aralık 2012’de yayımlanan makalede de “Türkiye ve KRG, Türkiye’nin Kürt petrol ve doğalgaz endüstrisine yapacağı ve bölgeyi dönüştürebilecek dev yatırım müzakerelerinde sona yaklaştı” denilmiş, anlaşmanın arama ve üretimden, ihracata kadar, yeni bir enerji koridoru yaratabileceği kaydedilmişti. Yazıda ayrıca Türkiye’ye günlük 3 milyon metreküp petrol, 10 milyar metreküp doğalgaz ihraç edilebileceği belirtilmişti.

Ucuz gaz

Türkiye’nin, özellikle doğalgaz konusunda Kuzey Irak’la anlaşma yapacağı bir süredir enerji kulislerinde konuşulanlar arasında. Anlaşmanın, yeni bir doğalgaz boru hattı inşası ve yıllık minimum
10 milyar metreküp doğalgazın Kuzey Irak’tan Türkiye’ye sevkıyatını kapsayacağı tahmin ediliyor. Kuzey Irak’tan alınması planlanan doğalgazın ise İran ve Rus gazına göre daha ucuz olması bekleniyor.
Öte yandan, kapasitesi zaman zaman yetersiz kalan Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı’na ek bir petrol hattına da ihtiyaç olduğu belirtiliyor.

“Şu veya bu” değil

Analistler, hem petrol, hem doğalgaz konusunda, merkezi hükümetin onayı olmadan yeni boru hatlarının yapılmasına stratejik olarak imkânsız gözüyle bakıyor. ABD, bağımsız enerji anlaşmalarının Irak’ı bölünmeye kadar götürebileceğini savunuyor. Bakanlık yetkilileri, Erbil ve Bağdat konusunda Türkiye’nin, ‘Şu veya bu’ değil, ‘Hem o, hem bu’ politikası” izlediğini söylüyor. Türkiye’nin Washington Büyükelçisi Namık Tan da geçtiğimiz ay Hürriyet’e verdiği mülakatta, ABD ile Irak konusundaki fikir ayrılığına yönelik “Beraber konuşup bir ortak zemin bulacağız. Ama bizim buraya sırt çevirip, bu kaynakları şimdilik bir rafa kaldıracağımızı düşünüyorlar ise bu konuda bizi ikna edemezler” demişti.

Irak ile yapılacak anlaşmalar bir süredir merak edilirken, Enerji Bakanlığı’nın yeni bir “paket” hazırlığında olduğu belirtiliyor. Paketin, yeni bir doğalgaz boru hattı inşası ve yıllık minimum 10 milyar metreküp doğalgazın Kuzey Irak’tan Türkiye’ye sevkıyatını kapsaması bekleniyor.

En cazip kaynak

ENERJİ talebi artışında Çin’in ardından dünya ikincisi olan Türkiye, özellikle İran’a uygulanan doğalgaz ve petrol yaptırımlarının ağırlaşmasıyla alternatif ülkelere yönelmeye çalışıyor. Burada da Irak, hem komşu ülke olması, hem çok büyük yatakları nedeniyle en cazip ülke olarak öne çıkıyor. Türkiye’nin pahalı İran ve Rus gazına karşı alternatif arayışları sadece Irak’la sınırlı değil. Azerbaycan’la ortaya konulan TANAP projesi de bunun bir parçası. Türkiye, TANAP ile Avrupa’ya enerji koridoru olmanın yanısıra, iç tüketim için de yıllık 6 milyar metreküp doğalgaz almayı planlıyor.

Altyapı yetersiz

BÖLGESEL Kürt Hükümeti Tabii Kaynaklar Bakanı Ashti Hawrami, Irak’ın ve özellikle Kuzey Irak bölgesinin önümüzdeki yıllarda hızla artacak doğalgaz ve petrol kapasitesine bağlı olarak Türkiye ile yeni boru hatlarına ihtiyaç duyduğunu sık sık dile getiriyor. Irak’ın kuzeyinde, Tawke sahasını Irak-Türkiye Petrol Boru Hattı’na bağlayan bir ara hat dışında, çok kısıtlı boru hattı altyapısı bulunuyor ve petrolün çoğu halen kamyonlarla taşınıyor. Üretim yapılan sahaları Irak-Türkiye ana boru hattına bağlamaya yönelik bazı planlar da bulunuyor.

‘İleri evrelere’ gelindi

ÖTE yandan, Irak Milli Haber Ajansı NINA’nın 2 Şubat’ta geçtiği haberde, KRG sözcülerinden Saven Dazia’nın, bölgenin Türkiye’ye petrol ihracına olanak tanıyacak boru hattını uygulama konusunda kararlı olduğu sözlerine yer veriliyor. Dazia, ajansa yaptığı açıklamada, “Türkiye ile konuşmalar ve müzakereler devam ediyor ve ileri evrelere gelindi” diyor.

Kaynak: Enerji Enstitüsü