Kategori : ELEKTRİK ENERJİSİ, ENERJİ GÜNDEMİ - Tarih : 22 Temmuz 2017
Caner Özdurak ve Prof.Dr. Veysel Ulusoy tarafından Yeditepe Üniversitesi Finansal Ekonomi bölümü bünyesinde gerçekleştirilen “Impact of Vertical Integration on Electricity Prices in Turkey” adlı araştırma International Journal of Energy Economics and Policy’nin son sayısında yayımlandı.
Çalışmadaki modeller elektrik üretim miktarı, sistem marjinal fiyatı ve piyasa takas fiyatı verilerini saatlik frekansta kullandığı için ARx (otoregresif hareketli ortalamalar modeli) ekonometrik modelleri tercih edildi. Sonrasında market gücü ve devlet 
dahiliyetinin etkisini ayrıştırabilmek için peak ve base load için temsili saat dilimleri seçilerek (saat 24:00 ve saat 11:00) kümeleme yöntemiyle modeller tekrar oluşturuldu. Sonuç olarak YAP-İŞLET-DEVRET santrallerin fiyatlar üzerindeki etkisi ekonometrik modellerideki açıklayıcı değişkenlerin istatistiki anlamlılığının yüksekliği ile teyit edildi.
Kullanılan veri setinde EUAŞ ve TETAŞ’ın sahipliğinde görünen santraller toplam planlana üretimin %40’ını oluşturuyor ve bu durum kamunun piyasadaki oligopol market gücünü temsil ediyor. Normal bir oligopol pazarda fiyatlar veya rakiplerle iş birliği yada rekabet gibi stratejik kararları oligopol oyuncular alır ve piyasa takipçileri de buna göre pozisyonlanır. Fakat kamunun merit ordera dahiliyeti ve BOTAŞ’ın da take or pay kontratları nedeniyle çevrim santrallerinin çalışması ile enerji piyasasındaki dikey ve yatay entegre portföyünü optimize eden kamu dahiliyeti piyasa yapısını daha da kompleks bir hale getiriyor (Yazarlar bu noktada çalışmalarında Cournot duopolüne vurgu yaparak daha detaylı açıklamalar da sunuyor).
Diğer önemli sonuçlardan biri ise gün içi işlem piyasalarının açılmasından sonra sistem marjinal fiyatları ile piyasa takas fiyatı arasındaki açıklayıcı bağ artıyor ki bu da GİP etkinliğini ekonometrik modellerle desteklenen bir sonuca işaret ediyor.
Birçok farklı model ve sonuçları hakkında detaylı incelemek isteyenler için çalışmaya https://www.econjournals.com/index.php/ijeep/article/view/4725/3042 bağlantısından da ulaşılmaktadır.
Organizasyon bazlı ikili anlaşma miktarları, tedarik yükümlülüğü kapsamındaki UEÇM, organizasyon bazlı ve kaynak kırılımlı KGÜP, aylık Sıfır Bakiye Düzeltme Tutarı ve GDDK tutarı verilerinin de aralarında bulunduğu veri seti, Şeffaflık Platformu’nun yeni sürümüyle Ekim 2016’da EPİAŞ tarafından kullanıma açıldı. Bu çalışma EPİAŞ’ın yeni veri setini kullanarak uygulama yapan ve akademik bir dergide yayınlanan ilk makalelerden olma özelliğini de taşıyor.
