Kategori : ENERJİ GÜNDEMİ, NÜKLEER ENERJİ - Tarih : 22 Haziran 2015
İran ile Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi 5 daimi üyesi ile Almanya’dan oluşan “5+1 grubu” arasında yürütülen nükleer müzakereler devam ederken, İranlı milletvekilleri “Nükleer Hakların Korunması Tasarısı”nı onayladı. Tasarı, mecliste yapılan oylamada 199 milletvekilinin evet oyuyla kabul edildi.
Tasarının hükümeti nükleer teknolojide elde edilen başarıları korumakla görevlendirdiğini ifade eden İran Meclis Başkanı Ali Laricani, “Milli menfaatle
rin korunması ve nükleer silahların yayılmasını önleme anlaşması (NTP) doğrultusunda, 5+1 grubu ile yürütülen nükleer müzakerelerde elde edilecek her türlü sonucun, onaylanan tasarıya açık bir şekilde uyulduğu takdirde geçerli olacağını” belirtti.
Meclisin çoğunluğunun onayını alan tasarı şu maddeleri içeriyor:
– Muhtemel anlaşma metninde İran’a uygulanan yaptırımlarının tümünün tek aşamada kaldırılacağı açıkça ifade edilecek ve anlaşmanın yürürlüğe gireceği ilk günden itibaren uygulanacak.
– Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA), nükleer tesisleri ancak NPT Anlaşması yönetmeliği dahilinde denetleme hakkına sahiptir. Askeri, güvenlik ve nükleer olmayan hassas mekanlara her türlü erişim ile nükleer bilim adamlarına ve belgelere erişim yasaktır. Konu hakkında Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi kararlarına riayet edilecektir.
– Barışçıl nükleer bilim ve Ar-Ge çalışmaları için herhangi bir kısıtlama kabul edilmeyecek, konu hakkında Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi kararları esas alınacaktır.
Tasarıda ayrıca “İran Anayasası’nın 77 ve 125’nci maddeleri gereğince nükleer müzakerelerin sonucunun meclise sunulacağı ve Dışişleri Bakanının, olası anlaşmanın yürürlüğe girmesinin ardından her altı ayda bir meclise rapor sunmakla yükümlü olacağına” da yer veriliyor.
İran ile 5+1 ülkeleri, 30 Haziran’a kadar yaptırımları kaldıran ve nükleer faaliyetleri sınırlandıran kapsamlı bir anlaşmaya ulaşmaya çalışıyor ancak taraflar arasında yaptırımların nasıl kaldırılacağı ve nükleer faaliyetlerin nasıl denetleneceği konusunda anlaşmazlıklar bulunuyor.
İran, yaptırımların kaldırılmasını, 5+1 ülkeleri ise nükleer faaliyetlerin durdurulmasını istiyor.
İran ile 5+1 ülkeleri, 2 Nisan’da İsviçre’nin Lozan kentinde uzlaşmaya varmış ve nihai anlaşma metninin 30 Haziran’a kadar tamamlanması konusunda mutabık kalmıştı.
Kaynak: Enerji Enstitüsü
