Kategori : ELEKTRİK ENERJİSİ, ENERJİ GÜNDEMİ - Tarih : 02 Ocak 2015
Sanayi ve teknoloji alanında yaşanan büyük gelişmelerle birlikte, nüfus artışı ve bireylerin daha iyi yaşama istekleri, enerji kullanımını ve fiyatlarını giderek artırmıştır. Bu durumun bir sonucu olarak, tüm dünyada enerji verimliliğini artırmaya yönelik
çalışmalar yoğunlaştırılmıştır. Enerjiyi üretmek kadar, üretilen enerjiden verimli şekilde faydalanmak da artık ülkelerin önemli konularından biri haline gelmiştir.
Tüketici aldanmadan ve yanılmad
an, akılcı alış veriş etmenin yollarını, satın almayı ve satın aldığı malı doğru kullanma tekniklerini, planlı alışverişi, bilinçli tüketimi, tüketicinin hak ve yükümlülükleri ile üretici ve satıcının yükümlülüklerini de bilinçli satın alma yapabilmek için öğrenmelidir.
Bilinçlenmiş bir tüketici istikrarlı ekonominin temelidir. Bilinçli alışveriş tekniğinde amaç; heyecan ve dış etkilerle hareket etmeden akılcı davranmak, planlı alışveriş etmek, sağlıklı, güvenli, topluma ve çevreye duyarlı, kaliteli mal ve hizmetleri satın almak ve sonuçta da sağlık, refah, huzur ve mutluluğu artırmak suretiyle daha iyi bir yaşam standardına ulaşmaktır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Size Sunulan İndirimlerin Dikkatlice İncelenmesi
- Tedarik Sözleşmesinin Dikkatlice İncelenmesi
- Verilen Hizmetin Sürdürülebilir Olması
- Sözleşme bitişinde çalıştığınız enerji tedarikçiniz için bir değerlendirme yapılması tavsiye edilmektedir.
Size Sunulan İndirimlerin Dikkatlice İncelenmesi
- İstek ve ihtiyaçların seçimi, indirimli elektrik hizmetinin planlanmasında ilk adımdır. Herhangi bir tedarikçi ile sözleşme yapmadan önce indirimlerin hepsinin aynı şartlarda değerlendirilmesi gerekir.
Örneğin teklif verecek firmaların hepsi Perakende Hizmet Bedeli dâhil veya hariç teklif vermeleri gereklidir. Ayrıca verilen indirim aktif enerjiye verilmiş olmasıdır. Asla kayıplı bedel üzerinden indirim almayın. Her tarife değiştiğinde avantajınızda düşecektir. Bu şekilde yapmazsanız doğru değerlendirme yapılamaz. Tekliflerin dengeli bir şekilde değerlendirilmesi ve akıllı seçimlerin yapılması amacıyla, gerçek ihtiyaçlarımız arasında bizim için en önemlisinden başlayarak bir sıralama yapılması gerekmektedir. Tedarikçi seçiminde önemli kriterler fiyat teklifleri, fiyatın sürdürülebilirliği ve sözleşmedir. Bunların üçü ayrılmaz parçadır.
Çok iyi bir indirim alsanız dahi kötü bir sözleşme yaparsanız, süresi dolana kadar bunu sıfırlayabilir ya da piyasanın çok üstünde bir oranla müthiş bir indirim bulabilirsiniz. Ancak birkaç ay sonra bu fiyatla para kazanamayan tedarikçi istemeden de olsa size sorun çıkaracaktır. Hizmetin sürdürülebilir olması karşılıklı faydaya dayanmaktadır. Tedarikçinizin faaliyetlerine son vermesi ve bu sebeple sözleşmenin süresinden önce bitmesi sizi ciddi sıkıntılara taşıyabilir. Bunun örneklerini daha önce gördük.
- Sözleşmede ön bilgi ve davranış indirim kadar önemli bir unsurdur. Bu nedenle teklif alınacak şirketlerin hizmet kalitesi, sürdürülebilirlik ve müşteriye yaklaşımı ile çevreye duyarlılığı, verdikleri indirimler, satış sonrası özellikleri, ödemede kullanılabilen yöntemler ve tedarikçinin imzalanan sözleşmelere sadakati gibi unsurlar göz önünde bulundurularak piyasadaki teklifler araştırılmalıdır. Katalog, broşür gibi yayınlardan, internetten ve enerji şirketlerinden bilgi edinilmelidir. Kısacası iyi bir piyasa araştırması yapılmalı ve fiyatlar takip edilmelidir.
- Teklif toplarken aracı kişi ya da kurum hatta bir tanıdık kullanmayın. Elektrik tedarik şirketinin yanında sizinle görüşürken bir kahve bile içse bunun size maliyeti olabilir. İfade abartılı gelebilir ancak bu konuda yaşanmış tecrübeler vardır.
- Teklif toplama için ayrılan zaman, alınacak teklifleri iyi incelemeye yeterli olmalıdır. Teklif süreci aceleye getirilmemeli, en uygun zaman belirlenmeli, eğer mümkünse tekliflerin elektrik fiyatlarının düşüş trendine girdiği Mart ya da Eylül gibi ilkbahar ve sonbahar dönemleri seçilmelidir. Ayrıca teklifin sonuçlandırılması gününü ayın başı yerine ayın sonuna, hafta sonu yerine hafta ortasına ya da iş yoğunluğunun az olduğu zamanlara kaydırmanın, indirimli elektrik hizmeti seçim şartları ve fiyat açısından avantaj sağlayabileceği unutulmamalıdır.
- Mutlaka bir tedarikçi listesi hazırlanmalıdır. Tedarikçi listeleri, tedarik sözleşmesinin hangi süre ve indirim oranı ile imzalanacağını gösterdiği değerlendirme tablolarıdır. Aynı koşullarda toplanan tekliflerin değerlendirilmesinde de yanlış kararlar almayı önler. Dolayısıyla, kaynak ve zamandan tasarruf sağlanır.
- Yabancı menşeli enerji tedarik hizmetleriyle aynı kalitede olanlar arasından yerli olanın tercih edilmesi, sizin ekonomik çıkarınız olduğu kadar, yeni iş ve yatırım imkânları yaratarak ülke sanayisinin gelişmesine, kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasına, böylece ülke ekonomisinin güçlenmesine katkı sağlayacağı unutulmamalıdır.
- İsim yapmış ya da yabancı menşeli enerji şirketlerinin kaliteli olduğu yanlış bir önyargıdır. “ Yerli Şirketler” yerine ithal mal hayranlığı ve yabancı marka özentisi sonucu özellikle bilinçsiz tüketicilerin zaman zaman mağduriyete varan sözleşmeler ile enerji satın almaları, sonradan pişman olmalarına yol açmaktadır. Bu konuda özellikle satın alma departmanları ve tüketicilerin eğitimi ve bilinçlendirilmesi büyük önem arz etmektedir.
İndirimli Elektrik Anlaşması Yaparken İzlenmesi Gereken Adımlar
- Teklif toplamadan önce en güncel tüketimlerinizi enerji tedarik firmalarıyla paylaşmalısınız. Bu bilgiler her aya göre ve her sayaca göre ayrıştırılmış olunmalıdır. Çok yüksek kullanımı olan işletmeler saatlik okumalarını vermelidir. Bu tüketimler Gündüz, Puant ve Gece olarak da ayrıştırmalısınız. Eğer özel bir enerji şirketi ile çalışıyorsanız bahsi geçen tüketimlerinizi tedarikçinizden temin edebilirsiniz. Özel bir enerji şirketi ile çalışmıyor ve ( Eski adı ile Tedaş) dağıtım şirketi üzerinden elektrik kullanıyorsanız bağlı bulunduğunuz elektrik dağıtım şirketinin halkla ilişkiler bölümünden alabilirsiniz. Bu bilgilerin elektronik ortamda temin edilmesi çok daha iyi olacaktır.
- Plan dışı satın alma yapmamak için teklif toplamaya kısıtlı zaman, piyasanın kötü olduğu Ocak gibi kış ortası ve Temmuz gibi yaz ortasında ya da piyasa araştırması yapılmadan çıkılmamalıdır.
- Tedarikçinin davranışlarına dikkat edilmeli ve görüşme sırasında uyanık ve bilinçli hareket edilmelidir. Tedarikçinin veya tedarikçi bayileri gibi kişiler varsa bunların sözleri temkinle karşılanmalıdır. Sizinle indirimli elektrik anlaşması yapmak isteyenlerin söylediklerinden ziyade kendi araştırmanız sonucu edindiğiniz bilgiye itibar ederek sözleşme yapınız.
- Teklif toplanacak enerji şirketlerine göre bilinirliği, kalitesi, sözleşme ve satış sonrası hizmetleri yanında yapılan anlaşmadan beklenen fayda ve hizmet de daima ön planda tutulmalıdır.
- Satış sonrası hizmet için yaygın irtibat ağı bulunanlar şirketler tercih edilmelidir.
- Yeşil Enerji kullanım sertifikalarında geçerli sertifikalar tercih edilmeli, ulusal ya da uluslararası geçerliliği olmayan yenilenebilir enerji anlaşmaları sadece kâğıt üstünde kalır.
- Enerji tedarik sözleşmelerinde ve mevzuatta belirtilen bedellerin faturada yazan bedel ve fiyatların dışında, faturalandırma bedeli, geriye dönük düzeltme kalemi gibi ek ödemeler yapıp yapmayacağınızı sorunuz. Fiyatı uygun olan teklifler arasından; standartlara uygunluk belgesi; TSE belgesi, ISO Belgesi vb. belgeleri olanlar tercih edilmelidir.
- Perakende satışa sunulan enerji hizmet faturalarında satın alınan enerjiye ait her bir hizmet kalemi ayrı olmalı ve tutarları da yine buna göre yazılmalıdır. Vergilendirmelere dikkat edilmelidir. Devlet enerji konusunda birçok sektöre hak ve muafiyet tanımıştır. Ancak işletmelerin çoğu bu haktan yararlanmaz.
- Enerji tüketimlerinizi takip etmelisiniz. Sayaçların okunması esnasında hatalar olabilmektedir. Faturanızda yazan tüketim miktarı ile sizin ölçtüğünüz tüketim miktarları karşılaştırılmalıdır. Mümkünse işletmenizde ( endüstriyel ve büyük ticarethanelerde) güç analizörleri ve uzaktan sayaç takip sistemleri kullanın. Bu şekilde daha etkin bir ölçümleme yapabiliriz.
- Satın alacağınız enerjinin üretim, satış, tüketim veya kullanma safhalarında çevre dostu olmasına özen gösteriniz.
- Satın enerji hizmetlerin mutlaka faturası incelenmelidir. Böylece bir sorun çıkması halinde hatanın vakit kaybetmeden çözülmesi mağduriyetleri önleyebileceği gibi, ayıplı bir hizmete karşı seçimlik haklarınızı kullanırken problem yaşamazsınız. Para ödemelerinde mutlaka ödeme makbuzları saklanmalıdır.
- İndirimler ve piyasa takip edilmelidir. Ancak indirimli satışlarda sözleşme koşullarında gözden kaçırabileceğiniz detaylar sunulan hizmetin ayıplı hale getirebileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
- Gönderilen enerji faturaları mümkün olduğunca kontrol edilmeli, görülen ayıplar hemen tedarikçinize bildirilmelidir.
- Kredi kartı ile yapılan ödemelerde sizden masraf ya da komisyon adı altında alınan bedellerin olup olmadığı iyice öğrenilmelidir.
- Yapacağınız anlaşmalarda müşteri hizmetleri iyi olan firmaları tercih ediniz. Hizmet sektöründe faaliyet gösteren her enerji şirketinde sorunlar çıkabilir. Buna engel olamazsınız. Büyük şirket farkı ise sorun çıktığı zaman size olan yaklaşımıdır. Sorunlarınızı çözmeye mi çalışıyor yoksa sorunlarınızdan kaçmaya mı çalışıyor? İşte büyük şirket farkı asıl burada ortaya çıkıyor.
- Anlaşma yaptığınız şirket hizmetin üreticisi mi yoksa aracısı mı dikkat edin. İşletmelerin proje de olan güçleri değil kurulu yani faaliyette olan üretimleri baz alınmalıdır.
- İndirimli elektrik hizmet alımı ile ilgili satış sözleşmeleri mutlaka iyice okunduktan sonra imzalanmalıdır. Sözleşmelerin okunabilir, açık ve anlaşılır olması ve sözleşmelerde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olacak haksız şartlar içeren hükümler bulunmaması gerekir. Hukuki terimlerin anlamını öğrenmeden sözleşme imzalanmamalıdır.
- Sözleşmeden cayma hakkınızı ve bu hakkın nasıl kullanılacağını öğreniniz. Tedarikçi fiyat teklifinin alınmasından itibaren cayma süresi içerisinde tedarikçiye herhangi bir ad altında ödeme yapmayınız ve sözleşme imzalamayınız.
- Sözleşme şartlarını, ödeme vadelerini inceleyeniz. Aynı unvan olmak koşulu ile bütün abonelikler için tek bir sözleşme imzalamayınız, faturalarınızın her bir ay için ayrı ayrı olacak şekilde ve adınıza düzenlenmesini isteyiniz.
- Bir önce kesilen faturanız ile bir sonraki faturanız arasında 30 gün olmasına dikkat edin. En fazla % 10 esneme payı bırakın.
- Asla üç dört aylık faturaları kabul etmeyin. Mevzuat gereği fatura kaç aylık ise o kadar taksit yapmak zorundadırlar. Ayrıca böyle bir durumda üç ayda bir tarifiler değiştiği için % 90 faturanızı zamlı ödersiniz.
- Kampanyalı satışlarda sözleşme yapmadan önce kampanya düzenleyen firmaların reklam ve ilanlarını inceleyiniz. Sözleşmedeki kampanya şartlarını, sözleşmenin tek taraflı feshi ve sözleşme tarafınıza sunulan indirimin tedarikçi tarafından değiştirilememesi önemlidir. Sözleşme bitiş tarihi ve hizmetin başlama tarihi ve şeklini inceledikten sonra sözleşme yapınız.
- Enerji sözleşmeleri otomatik uzamamalıdır. Otomatik uzama sadece tedarikçiye fayda sağlar.
Sözleşme Sonrasında Yapılması Gerekenler
Şirketlerin bilgilendirici yazıları, fatura üzerinde yer alan uyarılar mutlaka okunmalı, cevaplanma süresinde ve kullanım sırasında aynen uygulanmalıdır. Ayrıca, yapılan sözleşmenin değerlendirilmesi aşamasında daha sonraki sözleşme dönemine sağlanacak faydayı artırmak için bazı sorular sorularak gerçekçi bir değerlendirme yapılmalıdır.
Satın alınan elektrik ya da hizmet gerçekten indirim sağlıyor mu?
Tasarlanan amaca hizmet etti mi?
İhtiyaç ve istekler yeterli ölçüde tatmin edildi mi?
İhtiyaca uygun kalite seçilebildi mi?
Elektrik satın alınmasında kullanılabilecek tüm bilgilerden faydalanıldı mı?
Yapılan sözleşmede enerjinin kullanımı ve bu hizmetin ifası esnasında talep edilen istekler, beklediğiniz şekilde gerçekleşebiliyor mu?
Kişisel ve piyasa imkânları göz önüne alınarak teklif toplama ve sözleşme imzalanması için en uygun zaman seçilebildi mi?
Bu sorulara “Evet” cevabını veriyorsanız enerji tedarik hizmetini en uygun şekilde gerçekleştirmişsiniz demektir.
Bülent Çebin Tüketici Güvenliği Derneği Enerji Komisyonu Başkanı
(Tüketici Güvenliği Derneği Tüketiciler Birliği Federasyonu Üyesidir)
Unutmayın! Biz herkese yardımcı olamayız; Ancak herkes birine yardımcı olabilir.
Kaynak: Enerji Enstitüsü
