Kategori : ENERJİ GÜNDEMİ, NÜKLEER ENERJİ - Tarih : 29 Ağustos 2023
Rusya Devlet Nükleer Enerji Kuruluşu Rosatom’un bünyesindeki yakıt şirketi TVEL’in iştiraki Rus Elektrokimya Tesisi (ECP), Sibirya’nın Krasnoyarsk bölgesinde seyreltilmiş uranyum hekzaflorürün (DUHF) işlenmesine yönelik ikinci tesiste ekipman kurulumuna başladı. W2-ECP adlı tesis, Rusya’daki seyreltilmiş uranyum stoklarının yönetilmesi ve kullanılmasına yönelik uzun vadeli bir proje kapsamında kuruluyor.
Tesisin hizmete girmesi uranyum zenginleştirilmesi sırasında ortaya çıkan kararsız bir atık ürünü olan DUHF’ün birikmesini önleyecek. Tesis, flor giderme işlemi yoluyla DUHF’yi daha kararlı uranyum okside dönüştürüyor. Uranyum oksidin toz halinde çevresel risklere yol açmadan açık alanlarda uzun süre saklanması mümkün olduğu gibi sevkiyatı da tamamen güvenli.
Seyreltilmiş uranyum oksit, hızlı nötron reaktörlerinde karışık oksit (MOX) yakıt üretimi için de bir hammadde olma niteliği taşıyor. Seyreltilmiş uranyum oksit, Beloyarsk Nükleer Güç Santrali’nin (NGS) sodyum soğutmalı BN-800 hızlı reaktöründe de kullanılıyor. Aynı zamanda Rusya’nın Tomks bölgesinde bulunan Seversk’te inşa edilen Brest-OD-300 kurşun soğutmalı hızlı reaktörü çalıştıracak olan geliştirilmiş uranyum-plütonyum karışımı nitrür (SNUP) yakıtının da bir bileşeni
Öte yandan, DUHF’nin flor giderme işleminden elde edilen flor içeren ürünler piyasada kimyasal ürün olarak satılırken hem nükleer endüstride hem de diğer sektörlerde kullanılıyor. 2022 yılında müşterilere 400 milyon ruble, yani yaklaşık 4,1 milyon ABD doları değerinde hidroflorik ürün teslim edildi.
Yeni tesisin tüm alanlarında eş zamanlı çalışmalar sürüyor. Halihazırda inşa edilmiş olan binaların birinci katlarında elektrik tesisatı çalışmaları devam ederken, ana ekipman, hidroflorik asit işleme ünitesinin binasına halihazırda monte edilmiş vaziyettedir. Asidin bu bölüme yakınlarda inşa edilen DUHF deflorizasyon ünitesinden sağlanması planlanırken, bu bölümdeki inşa faaliyetleri de devam ediyor ve ana ekipmanların (ocaklar ve reaktörler) kurulumunun 2023 yılı sonunda bitirilmesi öngörülüyor.
W2-ECP’nin faaliyete geçmesiyle ECP’nin DUHF işleme kapasitesini yılda 10 bin tondan 20 bin tona, yani iki katına çıkarması bekleniyor. Burada kullanılacak olan ekipman, ECP’nin 2009 yılında faaliyete geçen ilk DUHF işleme tesisi W-ECP’ye tedarikte bulunan Fransız Orano Projets firması tarafından sağlanıyor. Tedariği 2005 yılında imzalanan sözleşmeyle sağlanan W-ECP tesisinin yıllık 5 bin ton olan ana kapasitesi 2011 yılında 10 bin tona çıkarıldı.
2019 yılının sonunda imzalanan W2-ECP sözleşmesiyle, Fransa’dan Doğu Sibirya’ya 16 kamyon, güç kaynağı, ölçü ekipmanı, havalandırma ve teknolojik boru hatlarının parçalarına yönelik bir dizi karmaşık ekipman tedarik edilirken, ana ekipman 2022 yılında teslim edildi. Tesis binasının inşaatının ardından Rus ve Fransız uzmanlar, teknolojik ekipmanların ortak kurulumuna başladı.
Rosatom’un DUHF programı, seyreltilmiş uranyumun güvenli bir şekilde işlenmesini, birikim hızını yavaşlatmayı ve Rus zenginleştirme tesislerinde biriken tüm stokları aşamalı olarak bertaraf etmeyi hedefliyor. Diğer TVEL işletmelerinde DUHF işleme kapasitesinin arttırılması planlanıyor. 2027-2028 yılları arasında, Rusya’nın Novouralsk şehrinde bulunan Ural Elektrokimya Tesisi yılda 20 bin ton kapasiteye sahip iki benzer tesisin devreye alınmasıyla birlikte, DUHF stoklarının 2035 yılına kadar bertaraf edilmesi amacıyla stok hacminde sistematik bir azalma sağlanmış olacak.
Angarsk Elektrokimya Tesisi ve Sibirya Kimya Tesisi için Rus teknolojisine dayanan diğer tesisler 2038 yılı için planlanıyor. TVEL’in tüm zenginleştirme sahalarındaki stokların bertaraf edilmesiyle birlikte tüm programın 2057 yılında tamamlanması öngörülüyor.
