Kategori : ENERJİ GÜNDEMİ - Tarih : 25 Ekim 2022
Tüm dünyayı yeni bir dönüşüme doğru iten ve ilk olarak 18.yüzyılda İngiltere’de başlayan ‘Sanayi Devrimi’, beraberinde endüstriyel makineleşmeyi de getirdi. İhtiyaç duyulan insan gücünün yerini daha hızlı ve daha az hata oranına sahip makineler aldı. 19.yüzyıl Osmanlı döneminde sanayi devrimi hakkında çalışmalar yapılsa da dönemin şartları yüzünden etkili olamadı.
Asıl sanayileşme adımları ise 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet’in ilan edilmesiyle beraber, savaştan çıkmış bir ülkenin ekonomisini kalkındırmak ve millileştirmek için Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde atıldı. Başlangıçta ülkenin ihtiyaçlarını ön plana alarak yapılan bu çalışmalarla imalat sanayisinin bir alt dalı olan gıda sanayisi ve ağır sanayinin temelleri atılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında kurulan fabrikalardan birkaçı ise; Ankara Fişek Fabrikası (1924), Uşak Şeker Fabrikası (1926), İstanbul Otomotiv Montaj Fabrikası (1929) oldu. Sanayi alanında yapılan çalışmalarla birlikte 1929-1938 yılları arasında sanayi üretimi % 80 artırılmıştır.
Tekstil Sektörüne İlk Adım
İzmir İktisat Kongresi’nin büyük pay sahibi olduğu bu süreci 1934 yılında çıkarılan Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı devraldı. Türkiye’nin sanayi ve dolayısıyla ekonomisinin büyümesi için birçok madde içeren planla beraber modern anlamda tekstil sanayisinin – sektörünün- temeli kabul edilen Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası (1934) kuruldu. Yerli pamuklar kullanarak kumaş üretmek için kurulan fabrika, kendisinden sonra kurulacak olan fabrikalara da öncü oldu.
Sanayilerin En ‘Şeffafı’
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında, sanayi alanında ki millileştirme çalışmalarından bir diğeri ise cam sektöründe gerçekleştirildi. 1934 yılında Atatürk tarafından yerli cam fabrikası kurulması için yetkilendirilen Türkiye İş Bankası, çalışmalarına başlayarak 1935 yılında Paşabahçe’de Şişecam fabrikasını kurdu. Kuruluş yıllarında insan gücüne dayalı olarak 3000 ton üretim kapasitesine sahip olan fabrika 1954 yılında ise makineleşmenin yaygınlaşmasıyla birlikte 5000 tonluk seri üretim kapasitesine ulaşmış oldu. İlk dönemlerde sadece şişe ve bardak üretimi yapan fabrika, 1980 yılından sonra cam endüstrisinin her alanında üretim yapmaya başladı. İlerleyen dönemde cam ve cam ürünleri sanayisine eklenen yeni fabrikalarla üretim kapasitesi artmaya devam etti. 1999 yılında toplam 1,6 milyon üretime ulaşıldı. Sektörün hızlı gelişmesini sağlayan etkenlerden bir tanesi de ihtiyaç duyulan hammaddelerin yüzde 98’lik bir oranla ülke içinden yerli olarak karşılanması oldu. 2018 yılında üretim kapasitesi 4 milyon tona ulaşırken Türkiye’de ki üretimin yüzde 72’si Şişecam tarafından gerçekleştirildi. Bugüne bakıldığında ise Sanayi Genel Müdürlüğü’nün düzenlediği rapora göre hem Türkiye pazarında hem de üretimlerini ihracata yönelik olarak yapan otomotiv ve beyaz eşya sektörlerinin % 90’ı Türkiye cam üretimi ile karşılanıyor.
Sanayide Toplanma Devri
Türkiye’nin ilk OSB’si olan Bursa OSB, 1961 yılında açılmış ve 1966 yılında resmi olarak hizmet vermeye başlamıştır.2002 yılına kadar 70 adet OSB ülkeye kazandırılırken,2003 yılından 2021 yılına kadar olan süreçte ise 143 OSB hizmet vermeye başladı. 2022 yılına geldiğimizde, kurulu olan OSB sayısı ise 377 olarak kayda geçti.
Kaynak: Sanayi Gazetesi Haber Bülteni / Yazının Devamı İçin TIKLAYIN>>>
