Kategori : ENERJİ GÜNDEMİ, PETROL ve AKARYAKIT SEKTÖRÜ - Tarih : 30 Mayıs 2013
Petrol üretiminde devlete ödenecek pay, kuyu başı değil, uluslararası piyasa fiyatı üzerinden verilecek. Keşif yapan, sahayı geliştirip üretimi yapmakla yükümlü olacak.
Petrol arama ve üretimi faaliyetlerini yeniden düzenleyen Türk Petrol Kanunu Tasarısı, Meclis`te kabul edildi. Tasarı`nın görüşmeleri için gece de çalışan Genel Kurul`da kabul edilen yeni Türk Petrol Kanunu, ülke petrol kaynaklarının milli menfaatlere uygun olarak hızlı, sürekli ve etkili şekilde aranmasını, geliştirilmesini ve üretilmesini amaçlayan kanun, Türkiye`de petrol arama ve üretim faaliyetlerinin düzenlenmesi, yönlendirilmesi, teşvik edilmesi, denetlenmesi, arama ve üretim için gerekli bilgilerin, verilerin toplanması, değerlendirilmesi ve kullanıma sunulmasına ilişkin usul ve esasları kapsıyor.
İKİ PETROL BÖLGESİ: KARA VE DENİZ
Halen 18 petrol bölgesine ayrılan Türkiye, yeni kanun ile kara ve deniz olmak üzere iki petrol bölgesine ayrılıyor. Kara ve deniz bölgelerini ayıran sınır, kıyı çizgisi kabul edilecek.
Deniz bölgeleri; karasuları içi ve karasuları dışı şeklinde ikiye ayrılacak. Karasuları dışı denizlerde araştırma izni, arama ve işletme ruhsatlarının verilmesi, devri ve süre uzatımları, Bakanlar Kurulu`nun iznine tabi olacak. Bu alanlar, Bakanlar Kurulu kararıyla tamamen veya kısmen aramaya ve işletmeye kapatılabilecek, tadil edilebilecek veya kapatılan bir alan tekrar açılabilecek. Buna göre verilen kararlar, müktesep hakları ihlal edemeyecek.
Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, başvuruyu uygun bulursa 60 gün içinde araştırma izni verecek. İzin talep edilen sahanın bir kısmında araştırma izni, arama ruhsatı veya işletme ruhsatı verilmiş olması, araştırma izni verilmesini engellemeyecek. Ancak araştırıcı, işlem yapmakta olan diğer bir petrol hakkı sahibinin rızası olmadan süren sondaj ve benzeri saha etütlerinin yapıldığı yerlere giremeyecek.
ARAŞTIRMACIDAN HEKTAR BAŞINA 50 KURUŞ
Araştırma izni sahibi, araştırma alanının hektarı başına bir defaya mahsus olmak ve ödeme şekilleri yönetmelikle düzenlenmek üzere 50 kuruş ücret ödeyecek. Araştırma sonucu elde edilen bilgiler, Genel Müdürlüğe de verilecek. Genel Müdürlük, 8 yıl süreyle bilgileri gizli tutacak.
Arama ruhsatı, kara sınırları ve karasuları içi denizlerde 1/50.000 ölçekli pafta esasına göre yapılacak. En büyük ruhsat alanı, 1/50.000 ölçekli bir tam pafta olacak. En küçük ruhsat alanı, 1/50.000 ölçekli aynı pafta içerisinde kalmak kaydıyla 1/25.000 ölçekli bir tam pafta olacak. Ruhsat alanı, 1/50.000 ölçekli paftanın dışına taşamayacak ve 1/25.000 ölçekli paftalardan oluşacak.
DENİZDE EN BÜYÜK ALAN 1 DERECE
Münhasır ekonomik bölge sınırları içinde ruhsatlandırma birer tam derecelik enlem ve boylam çizgileri arasında kalan bir derecelik alan esasına göre yapılacak. En büyük ruhsat alanı bir derecelik alan olacak. En küçük ruhsat alanı bir derecelik alan içerisinde kalmak kaydı ile 1/100.000 ölçekli bir tam pafta olacak. Ruhsat alanı bir derecelik alanın dışına taşamayacak ve 1/100.000 ölçekli paftalardan oluşacak.
RUHSAT SÜRELERİ UZATILDI
Yeni Kanun ile arama ruhsatı süreleri karalarda 4 yıldan beş yıla, denizlerde 8 yıla çıkarıldı. İş programını yerine getiren ruhsat sahibinin en az bir sondaj yapılmasını da içeren iş ve yatırım programı ile buna karşılık gelen yüzde 2 teminatı vermesi kaydıyla ruhsat süresi karalarda 2, denizlerde 3 yıla kadar uzatılabilecek.
Birinci uzatım süresi içinde sondaj programını yerine getirmiş bir petrol hakkı sahibinin arama ruhsatının süresi, yeni bir sondaj ve yatırım programı ile buna karşılık gelen yüzde 2 teminatı vermesi halinde karalarda 2, denizlerde 3 yıla kadar uzatılabilecek.
Arama ruhsatının süresi ilk yürürlük tarihinden itibaren yapılan uzatmalar dahil karalarda 9, karasuları içi denizlerde 14 yıldan fazla olamayacak. Ancak arama ruhsatının süresi sonunda petrol keşfi yapılan alanlarda bu petrol keşfinin ticari değerlendirmelerinin yapılabilmesi için 2 yıla kadar ek süre verilebilecek.
KEŞFEDİP KENARA ÇEKİLMEK YOK ÜRETİM ŞART
Arama ruhsatında yapılan bir keşiften sonra arayıcı, sahayı geliştirme ve üretime başlamakla yükümlü tutulacak. Bu takdirde arayıcı, üretilen petrol bakımından, işletmecinin tüm hak ve yükümlülüğüne tabi olacak.
Genel Müdürlükçe belirlenen ve aramaya açık olan alanlar; ruhsatlandırma usulündeki başvurulara kapatılarak açık artırmaya çıkmak suretiyle arama ruhsatına konu yapılabilecek. Başvuruya kapatılan bu alanlar, Genel Müdürlük tarafından tekrar açılmadan bu alanlara ruhsat başvurusu yapılamayacak.
Petrol aramalarına açık bir sahaya yapılan ilk arama ruhsatı başvurusunun kapsadığı alan ilan edilecek. İlk ve sonraki başvuruların içeriği ilan tarihini takip eden 90 gün boyunca gizli tutulacak.
Başvuru sahibi, ruhsat başvurusunda ve süre uzatım taleplerinde sunduğu iş programı için gerekli yatırım tutarının yüzde 2`si kadar teminat verecek. Denizlerde bu oran yüzde 1 olarak uygulanacak. Teminatın taahhüt edilen iş programının yıllık gerçekleşen miktarına karşılık gelen kısmı, petrol hakkı sahibine iade edilecek.
SAHALAR AÇIK ARTIRMAYA ÇIKARILACAK
İşletme ruhsatı, yönetmeliğe göre alınacak iş ve mali yatırım programı dikkate alınarak yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başvuru sahibinin talebine göre 20 yıl için verilecek. İşletme ruhsatı süresi, uzatım talebine ekli olarak verilen üretim programının uygun görülmesi halinde, 10`ar yılı geçmemek üzere iki defa uzatılabilecek. Üzerinde işletme hakkı sona eren sahalar, işletme ruhsatı verilmek üzere, Bakan onayıyla müzayedeye çıkarılabilecek. Ancak TPAO`nun talebi halinde müzayedeye çıkarılmayabilecek. İşletme ruhsatı önceden müzayedeye çıkarılmış bulunan bir işletme sahasının tamamı veya bir kısmı yine Bakan onayıyla müzayededen kaldırılabilecek. İdari yaptırım sonucu iptal edilen işletme ruhsatının sahibi olan petrol hakkı sahibi veya sahipleri işletme ruhsatında tekrar hak sahibi olamayacak.
Müzayede kararı kaldırılmadıkça, müzayedeye çıkarılan bir saha için arama ve işletme ruhsatı verilmeyecek. Bir sahanın müzayedeye çıkarılması, en fazla teklifte bulunana verilmesi veya herhangi bir teklifin kabul edilmesini gerektirmeyecek. İşletme ruhsatı sahibine talebi halinde ürettiği petrolü, nakletmek üzere boru hattı inşa izni verilebilecek.
DEVLET PAYI KUYU BAŞI DEĞİL PİYASA FİYATINDAN ÖDENECEK
Mevcut kanunda, üretilen ham petrolde varilinden, doğalgazda ise metreküpünden sekizde bir oranında alınan devlet hissesi, kuyu başı fiyatı esas alınarak hesaplanırken, yeni kanun, hampetrolde piyasa fiyatı, doğalgazda ise toptan satış fiyatını esas alıyor. Buna göre, petrol arayıcı veya işletmecisi, ürettiği petrolün sekizde birini devlet hissesi olarak ödeyecek. Arama veya işletme ruhsatları ile ilgili olarak yapılan petrol işlemlerinde kullanılan petrolden devlet hissesi alınmayacak.
Petrol üreticisinin ödeyeceği devlet hissesi, bir petrol birimi üzerinden üretilen ham petrolde varil başına, Petrol Piyasası Kanunu`nda düzenlenen yerli ham petrolün piyasa fiyatı, doğalgazda ise dağıtım şirketlerine veya serbest tüketicilere yapılan satış fiyatı üzerinden hesaplanacak.
Devlet hissesi, üretimin yapıldığı ayı takip eden ayın 20. gününe kadar beyan edilerek tahakkuk ettirilecek. Devlet hissesinin beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, tespit edilen farklar üzerinden devlet hissesi tarh edilecek. Tarh edilen devlet hissesi, yüzde 100 fazlasıyla alınacak.
Kaynak: Enerji Günlüğü
